William Shakespear'in trajedilerinden biri olan Macbeth'in ana karakterlerinden Lady Macbeth, kesinlikle incelenmesi gereken bir kişiliktir. Bir önceki içerikte de belirttiğim üzere Shakespeare Macbeth oyununun konusunu Holinshed'ten almıştır. Aslında Holinshed Tarihi'nde Lady Macbeth hakkında çok az bilgi bulunmaktadır; Macbeth'in kral olabilmesi için çok fazla üstüne düştüğünden ve kraliçe olma arzuyla yanıp tutuştuğundan bahseder. Lady Macbeth ilk defa birinci perdenin beşinci sahnesinde, Macbeth'in şatosu Inverness'te, kocasından gelen mektubu okurken görülür. Macbeth bu mektupta, Üç Cadı ile karşılaşmasını ve gizli isteklerini Lady Macbeth'e anlatmıştır. Lady Macbeth bu mektubu okuduğu an kocasının isteklerini gerçekleştirebilmesi için yardım etmeye karar vermiştir. Ona göre kocasının kral olma arzusu ve hırsı vardır, fakat bunu gerçekleştirebilecek kararlılığı yoktur. Lady Macbeth kocasına kendi gücünden ve kararlılığından aşılamak ister. Ancak bunu yapabilmesi için önce kadınlığından ve anneliğinden kurtulmak ister. Merhametsiz bir insana dönüşmek ister.

                                                                                                                                                                    
"Gelin cinlerim, kana susamış cinlerim! Gelin, alın benden kadınlığımı;
Katılaştırın, taşlaştırın beni tepeden tırnağa.
Öyle koyulaştırın ki kanımı,
Merhamet işleyemez olsun içine!
İnsanlığım yumuşatıp da beni
Sarmasın korkunç kararımı;
Aman vermeyin bana işim bitinceye dek!
Gelin, cinayet elçileri, gelin neredeyseniz,
Siz ey varlığın göze görünmez kötülük yılanları,
Gelin, sarın memelerimde kadınlığımı,
Zehire çevirin sütümü! Sen de gel, karanlık gece;
En kara cehennem dumanlarına sarın da gel,
Gel ki görmesin açacağı yarayı
Keskin hançerimin gözü bile.
Karanlık göklerden hiçbir ışık sızıp da
"Dur! Vurma! Diyemesin bana."

 

  Karanlık yoldan dönmemek için söylediği tüm bu sözlerde, bu kötülükleri yapmakla nasıl baş edebileceğini söyler adeta bizlere. Lady Macbeth Kral'ın ne zaman gideceğini sorması üzerine kocasından aldığı "Yarın gitmek niyeti." cevabına bu karanlık karakteri ile "Hayır; güneş hiçbir zaman, öyle bir yarın görmeyecek." yanıtını verir.

  Kral Duncan geldiğinde Lady Macbeth'e güzel sözler söyler ve Lady Macbeth, aynı güzellikte cevaplar verir. 

  Macbeth bir an Kral  Duncan'ı öldürmekten vazgeçer. Lady Macbeth, Macbeth'i döneklikle suçlar ve hatta böyle bir insanın sevgisine inanmam diyerek sevgisini eleştirir. Macbeth, "Bir insana yaraşan her şeyi yapmaya varım. Ondan ötesini yaptım mı, insan olmaktan çıkarım." sözlerini söylese de Lady Macbeth onun daha da üstüne giderek ağır cümleler söyler ve böylelikle tekrar tereddüte düşen Macbeth'i ikna eder.

Sarah Bernhardt (1892)

 

  İkinci perdenin ikinci sahnesinde Macbeth kralı öldürmüş ve Lady Macbeth'in yanına gelmiştir. Macbeth, kanlı hançerleri uşaklara sürme gücünü kendinde bulamadığı için bu görevi Lady Macbeth üstlenir. Artık eli kana bulanmış olan Lady Macbeth geri geldiğinde insani duyguları uyanmıştır ve "İşte seninkilerin renginde benim ellerim de. Ama yüreğimi bembeyaz edemem seninki gibi, utanırım." cümlelerini söyler. Kral Duncan'ın ölüm haberi şatoya yayıldığında Lady Macbeth fenalaşır ve onu oradan götürürler. Üçüncü perdenin ikinci sahnesinde Lady Macbeth kendi kendine konuşur. 

 

"Kendini boşuna harcamış olur insan,

Dilediğine erer de sevinç duymazsa.

Yıktığın hayat kendininki olsun daha iyi,

Yıkmakla kazandığın şey kuşkulu bir mutluluksa."

 

  Lady Macbeth kraliçe, kocası Macbeth ise kral olmuştur. Fakat Lady Macbeth mutlu olamamıştır. Artık psikolojisi büsbütün değişmeye başlar. 

  Beşinci perdenin beşinci sahnesinde Lady Macbeth son kez görünür. Artık tamamen aklını kaçırmıştır.  Duncan'ın ölümünden sonra karanlıktan rahatsız olan Lady Macbeth yanında sürekli mum istemektedir. Lady Macbeth uyurgezerken elindeki kan lekesini çıkartmaya çalışır ve kocasıyla konuşuyormuş gibi davranır. 

 

"Çık elimden, korkunç leke çık diyorum sana!

Bu bir... Bu iki... Tamam: Haydi şimdi.

Cehennem ne karanlıkmış!

Yazık, koca kralım benim.

Yazıklar olsun! Bir asker korkar mı hiç?

Ne diye korkuyorsun bilinmesinden?

Kimin haddine bizden hesap sormak?

Bir ihtiyardan bu kadar kan akacağı kimin aklına gelirdi?"

 

Alfred Stevens (?)

  Eve gelen hekim Lady Macbeth'in vahim bir durumda olduğunu anlar ve canına kıymaması için gözlerini ayırmamaları gerektiğini söyler. Fakat beşinci sahnede Kraliçe olan Lady Macbeth'in ölüm haberi gelir.

 

Charles Soubre (1877)

 

Kaynakça:

Shakespeare, W., Macbeth, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2002

paintings