İskandinav mitolojisinin hilebaz, düzenbaz ve entrikacı tanrılarından birisi olarak kabul edilen Loki; kendisine büyük bir sadakatle bağlanan Signy ile evli olmasına rağmen karısını dişi dev Angrboda ile aldatır. Bu ihanetin sonucu olarak da kötü niyetli ve uğursuz oldukları bilinen üç çocuk doğar: Kurt Fenrir, dünyanın etrafını sardığı düşünülen yılan Jormungard ve yer altı diyarının yöneticisi Hel. 

Bu canavar kardeşler kıyametin habercisi olarak görülmelerinden dolayı bir gün annelerinin yanından kaçırılıp diğer tanrıların yaşadığı Asgard’a götürülürler. Burada Odin’in yakınında tutularak yapacakları olası kötülüklerin engellenmesi amaçlanır. Fakat kardeşlerden Tanrıça Hel özellikle dış görünüşünden dolayı Asgard’da hiç iyi karşılanmaz. Çünkü yaratılış itibariyle sağ tarafı canlı ve çok güzel bir kadın gibi görünürken sol tarafı ise adeta bir ceset görünümündedir. Ayrıca ölü yüzü sonsuz bir hüznü yansıttığı için etrafındaki herkes ondan tiksinip hızla uzaklaşır. Daima kederli olan tanrıça kimseyle iyi ilişki kuramaz ve kendisini hiçbir zaman kabul ettiremez. Bunun yanı sıra gittiği her yere hastalık ve yaşlılık getirdiğine inanılmasından ötürü yapayalnız kalır. Zaten o hem bir ihanet meyvesi hem de yarı ölü yarı canlı bir yaratıktır.

Hel’in durumunun farkında olan baş tanrı Odin ise bu konuyla alakalı bir çözüm düşünür ve onu ölüler diyarının hükümdarı yapıp yalnızlığına tam anlamıyla son verir. Yeni görevinden gayet memnun olan Hel buna karşılık Odin’e minnetini sunmak için Huginn ile Muninn adlı bir çift kargayı ona hediye eder. Tanrıça o günden sonra dokuz dünyayı birbirine bağlayan dişbudak ağacının birinci kökünde yaşamaya başlar. Hastalıktan, yaşlılıktan ve savaş dışı nedenlerden ölen kişilerin geldiği bu fantastik topraklara “Helheim” adı verilir.

Helheim bir çeşit cehenneme benzer ancak pek de ilgisi yoktur. Çünkü burada ateş değil; buzul, çamur ve kar vardır. Kötüler bir yandan yargılanırken aslında bir yandan da yaptıkları iyilikler sebebiyle ödüllendirilirler. Hel genelde adildir fakat zaman zaman onun da son derece merhametsiz olduğu anlara şahitlik ederiz. İskeletli duvarları gökyüzüne kadar uzanan buzdan sarayında, insanları zehirli yılanlarla dolu odalara hapsederek sonsuza kadar acı çekmelerini sağlar. 

Helheim, Hristiyanlığın yayılmasından sonra hem İskandinav dillerinde hem de Almanca ve İngilizcede cehennem anlamına gelen Hell kelimesinin kökenini oluşturmuştur. Fakat tek tanrılı dinlerdeki cehennem algısıyla ölülerin yiyip içebildiği soğuk ve buzlu Helheim’in çok alakası yoktur. İskandinav mitolojisine göre sıcak yatağında yaşlanarak vefat etmek büyük bir utanç olduğu için herkesin amacı savaş meydanında veya bir yağma esnasında ölüp Odin’in sarayı Valhalla’ya gitmektir. Hayatını denizde kaybedenleri ise deniz devi Rân yakalar ve bir daha asla geri bırakmayarak kendi karanlığına hapseder. 

 

Kaynak:
Selahattin Özkan, "Viking Mitolojisinin Temelleri ve Tarihsel Kaynakları"
R. I. Page, İskandinav Mitleri
Özhan Öztürk, Dünya Mitolojisi
Koray Ertuğ, "Tanrıça, Kraliçe Hel, Yer Altının Efendisi"