Öncelikle İyilik'in Türkçeye çevrilmemiş halinin Unless olduğunu söylemeliyim. Kitabın orijinal başlığı çok şey ifade ettiği için oradan devam etmem gerekiyor. "Unless" bir bağlaç ve cümleye "olmazsa, olmadıkça, -mezse/-mazsa" anlamını katıyor. Yani istenilenin gerçekleşmesi için başka bir duruma bağlılık söz konusu. Eksik olanı bize sunmasıyla birlikte aslında çözümü de barındırıyor. 

  Shields'in romanının başlığı için "unless"i seçmesi bir tesadüf değil. Feminist bir roman olan İyilik, kadınların bağımsızlığı için nelerin eksik olduğunu gösterirken aslında ne yapmamız gerektiğini de söylüyor. Ama bunu oldukça farklı, sakin hatta sessiz bir şekilde yapıyor.

  İyilik, birçok farklı noktayı birbiriyle uyum içinde sunuyor. Bir yanda aile, evlilik, yuva kavramlarını, bir yanda kadınların toplumda görünmez oluşunu ve edebiyat alanında da küçümsendiğini, öbür yandan Reta'nın iç dünyasını, huzursuzluğunu, Norah için duyduğu acıyı ve kızlarının refahı için verdiği çabayı bir arada görebiliyoruz. 

  Reta, Norah'nın gidişine kadar mutsuz olduğunun farkında değildi. Kızının üniversiteyi terk edip sokağın bir köşesinde üstünde sadece "İyilik" yazan bir pankartla yaşaması Reta'ya kendi hayatını sorgulamayı ve değişimi göze almayı sağladı.

  Romanın sıkıcı ve yavaş olduğuyla ilgili birçok yorum okudum. Eğer İyilik'ten akıcı ve olaylı bir beklentiniz varsa sizi hayal kırıklığına uğratacaktır. Çünkü karakter odaklı bir roman, olay odaklı değil. Bir kadın, anne, yazar, feminist olmak nasıl bir his? Tüm bunlar Reta üzerinden verilmeye çalışılıyor.

  Reta, kendini bir yazardan çok anne ve eş oluşuyla hatta kendini ev ile bağdaştırarak tanımlıyor. Bir roman yazarı olarak Reta'yı yazarken görmemiz gerekirken onu ev işlerinden bahsederken buluyoruz. Bu da demek oluyor ki yaşadığımız ataerkil toplum kadınların kendilerine ait bir kimlik oluşturmasını engelliyor. Bunu kadınlar olarak istemsiz bir şekilde kabullendiğimizi biliyorum. Fakat kendimize ait bir kimlik oluşturamazsak bunun bir parçası olmaya devam ederiz.

  Norah'nın kendini dünyaya kapatmasının sebebi de bir kadın olarak kısıtlandırıldığını fark etmesi. Norah'nın dünyanın ona sağlayabileceği her başarıyı ve güzelliği deneyimlemek gibi bir isteği var. Ama kadın olduğu için istediği her şeyi elde edemeyeceği gerçeği ona ağır geliyor ve sessizliği seçiyor. Norah'nın sessizliği tüm kadınların sessizliğini temsil ediyor. Ama aslında söylemek istediğimiz çok şey var, aşmak istediğimiz duvarlar var.

  Norah'nın üstünde "iyilik" yazan pankartına gelecek olursam, toplumda kadınlar iyilikle, sakinlikle ve uysallıkla bağdaştırılıyor. Daha fazlasını başaramazmışız gibi bizden istenilen sadece iyi ve uysal olmamız. Bu, Norah'nın bu görüşe tepki olarak kendini ifade ediş şekli.

 

  Duyulmak en çok istenilen şey. Kendimizi ifade ettiğimizde, kadın olarak kimliğimizi bulduğumuzda ve birlik olduğumuzda bağımsızlığımızı kazanabiliriz. Reta, sonunda tam anlamıyla başaramasa da bu yolculuğa bir adım atıyor.