Sahi insanın olduğu gibi olmasında belirleyici şey nedir? Çevre şartları mı, özgür iradesi mi yoksa genlerinden gelen istese de sıyrılamayacağı bir takım özellikler mi?Babası katil olan bir çocuk katil olmaya gerçekten meyilli midir?
İvan, Alyoşa, Dimitri ve gayri meşru çocuk Smerdyakov. Her biri ayrı özelliklere sahip kardeşler gibi görünse de, hepsinin ortak bir özelliği var, babalarından kurtulma istekleri. Belki de içlerinde var olan ve çok sık tekrar edilen “Karamazovluk”özelliklerini yok etmek istemeleri.
Babaları bir çok kadından çocuk sahibi olmuş, hiçbir derdi kendine tasa etmeyen, zevk düşkünü,sorumluluklarını asla umursamayan bir karakterdir. Tüm kardeşlerin anneleri erkenden göçüp gitmiş ve hizmetlarları olan Grigory ve eşi büyütmüştür onları.
Olay örgüsü ilginç olsada bu eseri böylesine ustalaştıran aralarında yükselen sesler, hayatı sorgulatan felsefi konuşmalardır aslında. Karakterlerin her biri Dostoyevski’nin hayatının ayrı bir dönemi, olmak istediği veya hepten kaçmak istediği yanları olabilir kişiliğinin.
Ve hayatının bir çok yansımasına da tanık oluruz. Erken yaşta kaybettiği çocuğunun masumiyetini Alyoşa da, küçük yaşta babasının kaybettiği itibarının acısıyla ölüme gidecek olan İlyuşeçka da onuru, kendisinde nükseden epilepsiyi de Smerdyakov da görürüz.
Aynı zamanda tüm kardeşleri tek bir bütünün parçaları olarak düşünürsek. Dimitri bedeni, İvan aklı, Alyoşa ise ruhu temsil eder. Zorlamaya gerek duymadan Freud’un yollarında kayboluruz ve suçlunun aslında tüm kardeşler olabileceği şüphesini okuyucu da bıraktığı için aslında kardeşler hayatları boyunca kendilerinde bir otorite oluşturan,çocukluklarında ihtiyaçları olan sevgiden mahrum kalan fakat otoritesiyle, ondan geçen bu azgın genlerle adeta kişiliklerini zincire vurmuş bu baba figüründen ancak kurtulduklarında özgürlüklerine kavuşacaklardır.
Ve her biri içten içe bunu istemektedir. Dolayısıyla bir insanı öldürmek istemek dahi ahlaki açıdan suçtur ve hepsi suçludur. Fakat gayri meşru olduğu gibi burada da yine potansiyel suçlu görünen günah keçisi görünür de Smerdyakov olur.
Babanın zevk düşkünlüğü her ne kadar farklı ortamlarda yetişseler hatta Alyoşa rahip olmayı tercih etmiş olsa dahi,onlara adeta bir kromozom gibi geçmiş ve yakalarını bırakmamıştır. Baba ve Dimitri her ikisi de bir hayat kadını olan Geuşenka’ya aşıktır.
Aynı şekilde İvan abisinin nişanlısı Katerina İvanovna’ya aşıktır. Ve Alyoşa rahip Zosima’nın ölümünde beklenmedik şekilde erkenden kokan cesedi ile şüpheye düşmüş ve inancı sarsılmıştır. Fakat en sonunda yine de toparlayıcı Alyoşa olur.
İlyuşeçka’nın ölümü ile yaptığı nutuk ile herkese bir katarsizm yaşatır ve günah çıkarmaya davet ederek şöyle der;”İnsan tek bir an dahi mutlulukla geçirse çocukluğunda o an onu daha sonra belki kurtuluşa erdiren sebep olacaktır.”
Karamazov Kardeşleri okumak,bazılarının yarasını açacak,bazılarınınsa olmayan yarası ile yaraları olanların yaşadıklarını hissettirecektir.
Yorum Bırakın