Kişinin evrendeki varoluşunu açıklayabilmesi ve bunu anlamlandırabilmesi için öncelikle bunun bilgisine sahip olması gerekir. Düşünen, üreten, sorgulayan insanın edimlerinin temelinde belirli birtakım değerler olmalıdır. Varoluşun olumsallığı ve değerin bilgisiyle kendine bir yer edinmeye çalışan insan, bunu birçok unsur üzerinden gerçekleştirmeye çalışır. Bahsettiğim bu iki koşulu, yakın zamanda izlediğim bir film üzerinden açıklayacağım.

The Banshees of Inisherin (Inisherin'in Ölü Perileri), Martin McDonagh tarafından yazılan ve yönetilen 2022 yapımı bir kara- trajikomedi filmidir. 1923 yılında İrlanda'da İç Savaş hüküm sürerken iki dostun ilişkisinin üzerinde de aynı iç savaşın yaşandığını ve bu durumun ikisinde yarattığı tahribatları gözlemleyebiliyoruz. Filmi ilk izlediğimde İç Savaş döneminin kasıtlı bir biçimde  seçilmiş olması İrlandalı yönetmenin ülkesine tutmak istediği bir ışık gibi gelmişti. Lakin ikinci bir bakış açısı kazanmak istediğimde değerlendirmem çok başka oldu. Aynı ülkenin insanı arasındaki ilişki ile iki dostun arasındaki ilişkinin aynı temele oturduğunu, aynı tepkilerle büyüdüğünü ve durulduğunu gözlemledim. Bu sebeple 1923 tarihinin bir yansıması olarak günümüzde de savaşlarının ilişkiler üzerinden yaşandığını, aynı değerlerin harcandığını söylemek mümkün. 

 

İki dost, beş parmak, kaybedilen birçok değer.

Colm ve Padraic. Uzun zaman boyunca süregelen dostlukları, bir sabah her zamanki gibi meyhaneye gitmek için Padriac'ın Colm'u davet etmesi ve Colm'un bunu reddetmesi ile sarsılır. Bunun sebebini sorduğunda Colm'un verdiği cevap ise bir o kadar sarsıcıdır: Artık seni sevmiyorum. 

Bu cümleden sonra filmde uzunca bir süre Patriac'ın Colm ile konuşmak için uğraşısını görürüz. Colm duygularından ve kararından o kadar emindir ki, Patriac'ın kendisiyle her konuşmaya çalışmasında bir parmağını keseceğini söyler. İlk başta Colm'un söylediklerinde ciddi olmadığını düşünen Patriac, birkaç deneme girişiminden sonra dostunun kesilen parmağını evinin kapısında görünce bunun üzerine düşünür ve kendisini sorgulamaya girişir. Ben sıkıcı bir insan mıyım? 

Sartre'ın dediği gibi, varoluş özden önce gelir. Belki de Colm, varoluşunun sayısal olarak sonlarına yaklaştığını gördüğünde özünü tamamlamaya (ki bu mümkün değildir), varoluşuna bir anlam yüklemeye karar vermiştir. Yeni dostluklar, yeni meyhane arkadaşları ve müzikler. 

Peki Patriac'ın penceresinden baktığımızda ne görürüz? Bir değer uğruna harcanan değerler. Yaşamın anlamı için dostundan mahrum kalmıştır. Patriac, film boyunca dostunun yüzünü tekrar kendine çevirmek için birtakım girişimlerde bulunur. Kasaba dışından gelen bir müzik öğrencisine sırf Colm'den uzaklaşsın diye babasına bir ekmek arabasının çarptığını söyler ve bunun sonucunda istediğine de ulaşır. Kasabanın delisi olarak nitelendirilen Dominic bile böyle bir şeyin çok kötü olduğunu söyleyerek ondan uzaklaşır.. Bu sahne izleyici için fazlasıyla önemlidir. 
Padriac'ın dostunu kaybetmemek uğruna, saflığını ve iyi niyetini kaybettiğini görürüz. Bir değer uğruna birçok değer harcanmıştır artık.

İki pencere de iki dünya kapısı açar bizlere.İki dost arasındaki iç savaşta kimin gerçekten haklı olduğunu onların yerinde olamadan bilemeyiz.Hangi kapıyı seçeceği izleyiciye kalmış. Sanırım filmin son sahnesinde de McDonagh bizlere bunu şu sözlerle yansıtmak istemiştir: 

Colm: Ana karadan birkaç gündür silah sesi gelmiyor. Savaşın sonuna geldiler herhalde.

Patriac: Kısa süre sonra yeniden başlarlar. Bazı şeyler geçmek bilmez. Bence bu iyi bir şey.

İyi seyirler.

Filmin müzikleri için fazla söze ne hacet. Spotify için linki buraya bırakıyorum.