Occam’ın usturası nedir, En basit cevap her zaman doğru olan mıdır?

Occam’ın usturası nedir, En basit cevap her zaman doğru olan mıdır?
  • 7
    0
    0
    0
  • Occam’ın usturası nedir, ortadaki probleme ne tarz sorular yönetir ve neyi amaçlar, sunduğu çözüm veya çözüme ulaştıran  yargısı nedir? Üstünde durup, cevaplamak istediğimiz sorular bunlar  
    Önceliklle Occam’ın kim olduğundan üstünkörü bahsedelim. Çünkü asıl konuşmak istenilen Occam’ın kendisi değil.  
    Tam olarak William of Ockham hitap edilir, ama genelde Occam olarak görüyoruz. Kendisi teoloji üzerine uzun süre boyunca çalışmıştır. Bunu yanı sıra, Epistemoloji ve nominalizm alanında tanınmaktadır. Aristotle’den bir hayli etkilenmiştir bunu yazdığı kitaplardan da almak zor değildir. Summa of Logic kitabında düşünce dili, yazı dili gibi parçalara ayırmış ve belirli bölümlerde Signification, Connotation, Supposition, çağrıştıran, çağrışım ve sanı denilebilir. Ama bugün ele alacağımız konu bunlardan ziyade. Occam’ın usturasıdır. Bunu daha önce “law of parsimony” (basitlik yasası) olarak da duymuş olabilirsiniz. Basitllik yasası Occamın teolojisinden gelen dini öğelerinden soyulmuş daha modernize hali edilmiş bir hali olarak da görülüebilir ama özünde ikisi de aynı şeyi temel alır. Dediğimiz gibi Occam teoloji ile bir hayli ilgilenmiş ve kendisi de Varlık olarak nitelendirdiği entitiy'lerin temeline tanrıyı koyar. Eğer ki ortadaki bilgi self-evident yani kendi kendini bilen, kendinden oluşan bir şeyse veya kutsal kitaplar tarafından onaylanmamışsa Hiçbir bilginin sebebsiz bir yere oluşamayacağını söylemektedir. 


    Belki de birçok yerde görülen “Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem.” “Do not multiply posited entities beyond explanatory necessity” yani Varlıklar gerekliliğinden/gerektiğinden fazla çoğaltılmamalı. Söylenilen söz ne kadar çok her yerde kullanılsa ve Occama ait olduğu iddai edilse dahi, kesin bir kanıt yoktur. Literal çeviri mantıksız veya anlaşılması zor gelebilir ama aslında verdiği mesaj çok basit. Durumlar gerektiğinden fazla karmaşık hale getirilmemelidir, çünkü genelde en basit cevap doğru olan cevaptır. Buradaki açıklama ise neden occam’ın usturası denildiğini açıklar üncü, ustura ince kesip fazlalıktan kurtarır.  


    Örnek vermek gerekirse.  Bir arkadaşınızı eli kan içinde mutfakta görüyorsunuz ve Tezgahtada bir bıçak var. Buradaki en önemli iki etken yani az önce bahsi geçen alıntı ya göre de varlıklar "bıçak" ve "eli kanamış bir arkadaş". Bunlara dayanarak aklınıza gelen ilk şey arkadaşınızın yanlışıkla elini kestiği olur, bunun yerine yabancı birinin gelip arkadaşınızı yaraladığını düşünmezsiniz. Evet, iki durumda ortadaki soruyu cevaplıyor ama occam’a göre durumlar eşit olduğunda verilmesi gereken cevap en basit olandır. Basit kelimesi belki yanlış yönlendirebilir ama aslında ortadaki durumu en temiz ve öz şekilde gereksiz abartıya başvurmadan açıklayan cevap olur.  Occam’ın usturasının özü bundan ibaret. Fakat bunun ile kısıtlı değildir. Daha farklı bir örnekle açıklamak gerekirse.

    Tıp camiasında kullanılan bir söz aslında durumu çok güzel özetliyor, “when you hear hoofbeats, think of horses, not zebras” nal sesi duyduğunun zaman, At bekle, zebra değil. Sözü geçen at burada occamın usturası oluyor. Yani Acile gelen ve soğuk algınlığı belirtisi gösteren bir hastaya, bir doktor belirtilere bakarak soğuk algınlığı teşhisi koyar. Belirtileri komplike bir hale getirerek hastayı onkolojiye göndermez.  Peki bu durumda, zebralar unutulmalı mı, Zebraların varlığı atları tamamen ortadan kaldırıyor mu, tabi ki hayır. Denildiği gibi iki eşit durumda genelde en basit cevap doğru olandır ama her zaman değil.  Occam’ın usturası genel olarak daha çok Heuristic yani daha bulgusal durumlarda daha çok kullanılır. Az önce de görüldüğü üzere ne kadar da duyulan nal sesleri öncesinde bir atı çağrıştırsa da unutmamak gerekir ki zebralar da gelen sesin kaynağı olabilir.  


    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.