Will Smith'in attığı tokat, Kanye West'in Hitler'e arka çıkması ve daha birçok örnek.. Geçtiğimiz yıllarda yaşanan bu olaylar, olayın kahramanlarının sadece eleştirilmesine değil ciddi derecede popülarite ve para kaybetmesine yol açtı. Hatta bazılarının kariyerleri bitti. Kendilerine verilen ödüller geri alındı. Yapacakları işler iptal edildi ve geçmişte yaptıkları işler de fütursuzca eleştirildi. İşte bu linç kültürünün daha ağırı yüzyıllar önce Roma'da uygulanıyordu.
Roma İmparatorluğu tarihin her ne kadar en görkemli imparatorluklarından biri olsa da dönem dönem zorba, acımasız veya beceriksiz liderler tarafından yönetildi. İşte bu travmatik dönemlerde senato kararıyla verilebilen 'damnatio memoriae' cezası kişilerin hatıralarını silme anlamına geliyordu.
Öyle ki eğer bir kişi hakkında 'damnatio memoriae' verilirse bu kişinin yaptığı kanunlar kaldırılır, yazdığı kitaplar yakılır, heykelleri yıkılırdı. Bu cezanın amacı kişinin bu dünyada hiçbir etkisinin bırakılmaması ve kişi hakkında yazılan, yapılan tüm hatıraların ortadan kaldırılmasıydı. Bu ceza uygulmasının Roma'da en çarpıcı örneklerinden biri Caracalla Dönemi'nde karşımıza çıkıyor.
CaracallaBabalarının ölümünden sonra şiddetli bir iktidar kavgasına tutuşan Caracalla ve Geta'nın mücadelesi o yıllarda Roma'da ciddi bir kriz haline gelmişti. Caracalla'nın denediği sayısız süikast denemesi sonuç vermemiş, bu Caracalla'nın bu konuyla ilgili neredeyse delirmesine yol açmıştı. Caracalla bu konuyla ilgili o kadar kendini kaybetmişti ki Geta'yla annelerinin kendileri için düzenlediği bir davette karşı karşıya geldiğinde, annelerinin gözü önünde öz kardeşini vahşice öldürmüştü. Caracalla'nın siniri bu cinayetle de geçmemişti. Kardeşinin ölümünden sonra Geta'yla ilgili ivedilikle bir 'damnatio memoriae' verildi. Caracalla, Geta'nın kimse tarafından hatırlanmamasını sağlamakta kararlıydı. İlk iş olarak Geta'yı tanıyan 20 bine yakın kişiyi kılıçtan geçirdi. Öfkesi bununla da dinmeyen Caracalla Mısır'da bulunan aile resiminden de Geta'nın suratını sildirmiş ve Septimus Severus Köprü'sünün Geta adına dikilen 4. sütununu yıktırmıştır.
Sağ alttaki silinen yüz Geta'ya ait
Fakat fark edebileceğiniz üzere bugün hala Geta'nın adını tarih kitaplarında görebiliyor, internette kendisiyle ilgili bilgilere rahatlıkla ulaşabiliyoruz. Bu yüzden 'damnatio memoriae'in acımasızlığının yanında pek de başarılı bir ceza yöntemi olmadığını söylemek yanlış olmaz diye düşünüyorum.
Dikkat çekici bir konu