1- Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları

Ziya Gökalp’in 1923 yılında yayımladığı Türkçülüğün Esasları, Türkçülük ideolojisinin temel fikirlerini bir sistem bütünlüğü içinde sunan bir kitaptır. İçeriği, Türk milletinin dil, sanat, ahlak, hukuk, din, iktisat, siyaset ve felsefe alanlarında Batı medeniyetine denk bir medeniyet inşa etmek için izlemesi gereken temel esasları anlatır. Gökalp, Türkçülüğü “Türk milletini yükseltmek” olarak tanımlar ve bu kitapta Türkçülüğün mahiyeti ve programını detaylı bir şekilde ele alır. Kitap, Türklere bir vasiyet olarak sunulmuştur. Eser, Türkçülük düşüncesinin önemli bir kaynağıdır ve Türk milletinin kimliği, kültürü ve geleceği üzerine derinlemesine düşünceler içerir. Gökalp, Türkçülüğün temel ilkelerini açıklarken, Türk milletinin kendi öz değerlerini koruyarak modernleşmeyi hedeflemesini savunur. Bu eser, Türk düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir ve Türkçülük akımının gelişimine katkıda bulunmuştur. 

2- Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu

Reşat Nuri Güntekin’in 1922 yılında yazdığı Çalıkuşu, Türk edebiyatının sevilen klasik eserlerinden biridir. Roman, ağırlıklı olarak Anadolu’da geçer ve Osmanlı’nın son yıllarını arka planda ele alır. Ana kahraman Feride’nin hatıra defteri şeklinde yazılmıştır. Feride, İstanbullu bir subayın kızıdır. Küçük yaşta anne ve babasını kaybeder. Teyzesinin korumasıyla Fransız yatılı okulunda okur. Okuldaki yaramazlıkları nedeniyle arkadaşları ona “Çalıkuşu” adını takarlar. Yaz tatillerini teyzesinin köşkünde geçirir. Feride, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde öğretmenlik yapar ve idealist bir kızdır. Roman, duygusal bir hikayeyi anlatırken aynı zamanda dönemin toplumsal sorunlarını eleştirel bir bakış açısıyla yansıtır. Çalıkuşu, Türkiye’de yeni ve modern bir dönemin başlamasını özendiren bir eser olarak kabul edilir.

3- Grigory Petrov, Beyaz Zambaklar Ülkesinde


Grigory Petrov’un çeşitli aralıklarla çıktığı Finlandiya seyahatlerindeki notlardan oluşan Beyaz Zambaklar Ülkesinde, 1800’lerin sonlarında Finlandiya halkının içinde bulunduğu durumu anlatır. Eser, cehaletten kurtulmak için başta Johan Vilhelm Snellman olmak üzere ülkedeki bir avuç Fin aydınının verdiği olağanüstü mücadeleyi yansıtır. Bu kitap, Finlandiya’ya adanmış olmakla beraber, gelişmekte olan ülkeler için bir uygarlık mücadelesinin öyküsünü sunar. Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri okullarda okutulmasını istediği Beyaz Zambaklar Ülkesinde, hala ilk günkü güncelliğini koruyor.

4- Jean-Jacques Rousseau, Toplum Sözleşmesi

Jean-Jacques Rousseau’nun 1762 yılında yayınladığı Toplum Sözleşmesi, politik ve felsefi içerikli bir tartışmadır. Bu eserde Rousseau, ticari toplumun sorunlarına karşı en ideal toplumu oluşturmanın olanaklarını teorikleştirir. Kitap, bir siyasi sistemin kurulması için en iyi yöntemin toplumsal sözleşme olduğunu açıklar. Yazar, toplum sözleşmesini “Sözleşmeyi yapanların kişisel varlığı yerine, toplantıdaki oy sayısı kadar üyesi olan tüzel ve kolektif bir bütün oluşturur” şeklinde tanımlar. Bu yapıt, modern demokrasi anlayışının temelini oluşturan öğretisiyle ünlenmiş ve Fransız Devrimi’nin de esin kaynağı olmuştur.