Hz. İsa'nın çizilmiş bütün tasvirlerindeki betimlenen simasının ana kaynağı Urfa'da hüküm süren Osrhoene Kralı V. Abgar'a gönderdiği bir mendil (Hagion Mandylion) olduğunu daha önce duymuş muydunuz?
Rivayete göre Edessa (Urfa) Kralı V. Abgar yakalandığı cüzzam hastalığından dolayı acı çekmekte ve buna bir çözüm bulunamamaktaydı.
Kral, Hz. İsa'nın hastaları iyileştirdiğini duymuş, aynı zamanda ressam olan elçisi Hannan'a(Hananya, Ananias) Hz. İsa'yı bulması ve kendisini iyileştirmesi için ya Urfa'ya kendisinin gelmesini ya da onun bir resmini getirmesini söyleyerek dinini kabul ettiği bir mektupla ona göndermiş, en azından bu resme bakarak hastalığının geçeceğini umut etmişti.
(Diğer rivayette elçiler önce Roma İmparatoru Tiberius'a gider, oradan dönüşte Kudüs'e uğrarlar ve orada Hz. İsa'yı öğrenir ve krala söylerler, kral bunun üzerine onları tekrar Kudüs'e gönderir.)
Hannan, peygamberi kalabalık bir ortamda bulur ve kralın onu Urfa'ya davet ettiğini söyler. Hz. İsa peygamberlik görevini Kudüs'te ifa etmesi gerektiğinden Urfa'ya gelmeyi kabul etmez. Bunun üzerine elçi kralın ikinci isteğini yerine getirmek yani Hz. İsa'nın resmini çizmek ister ama başarılı olamaz. Çünkü hem peygamberin yüzünde göz kamaştırıcı bir nur vardır hem de kalabalıktan onun yüzünü rahatlıkla seçememiştir.
Bunu anlayan Hz. İsa yüzünü yıkadıktan sonra bir mendile siler ve mendili elçiye verir. Hannan mendile baktığında Hz. İsa'nın yüzünün şeklinin (silüetinin) mendile geçmiş olduğunu görür. Havarilerden Taday (Taddeus, Thomas) ile beraber peygamberin Urfa halkına dua ettiği bir mektupla beraber mendili alarak Edessa'ya döner.
[Hz. İsa'nın mektubunun Grekçesi Urfa’nın Kırkmağara köyündeki bir mağaranın girişinde kaya zeminine işlenmiş olarak bulunmuş, Mektup 1914 yılında H. Von Oppenheim tarafından tespit edilerek yayınlanmıştır. Mektupta şöyle yazmaktadır:
"Ne mutlu sana Abgar ve Edessa adındaki kentine. Ne mutlu beni görmeden bana inanmış olan sana. Çünkü sana devamlı sağlıklılık bahşedecektir. Senin yanına gelmem hususunda bana yazdıklarına gelince bilesin ki görevlendirilmiş olduğum her şeyi burada tamamlamak ve bu işi bitirdikten sonra beni göndermiş olana, Baba’ya, dönmem gereklidir. Sana ızdıraplarını (hastalığını) iyileştirmek, sana ve seninle olanlara ebedi yaşam ve barış bahşetmek ayrıca senin şehrine dünyanın sonuna kadar düşmanlar tarafından boyun eğdirilmemeyi sağlamak üzere havarilerimden birisini, Thomas da denilen Adday’ı, göndereceğim. Amin, efendimiz Christo’nun mektubu.”
Urfa'nın Hz. İsa'nın duasına mazhar olmasından dolayı Hristiyanlar Urfa'yı "Kutsal Şehir" (The Blessed City) olarak adlandırmışlardır.]
(Rivayetin farklı versiyonlarında elçi ve arkadaşları bu mendili bir kuyuya düşürürler ve kuyuda Hz. İsa'nın silüeti belirir. Hristiyanlar bu yüzden mendilin düştüğü kuyuyu da kutsal kabul etmişlerdir.)
Kral, Hz. İsa'nın yüzü görünen bu mendili yüzüne sürerek sağlığına kavuşur, mendili şehrin girişinde yaptırdığı özel bir yere koydurur. Bu şifadan başkalarının da faydalanması için mendilin kopyası çoğaltılıp mendil diğer soylu hastalara gönderilir.
Abgar, halkıyla beraber Hz. İsa'nın dinine inanmaya başlar.
(Rivayetin diğerine göre zaten ilk mektubu gönderdiğinde de tevhid dinini kabul etmiştir.)
Tarihte devletiyle beraber Hz. İsa'nın öğretisine uyan ilk hükümdar Kral V. Abgar'dır.
[Hristiyanlık öğretisi Hz. İsa'nın öğretisinden farklı olduğu için Hristiyanlığı kabul etti, denemez.]
İşte bugün Hristiyan sanatında gördüğümüz Hz. İsa tasvirleri bu mendildeki silüete dayanarak çizilmişlerdir.
Peki Mendile Ne Oldu?
Mendil uzun yıllar Urfa Cosmas Manastırında muhafaza edilir fakat sonraları bu mendil bir hırsız tarafından çalınır. Hırsız mendilin gece ışık saçtığını görüp korkup bugünkü Ulu Cami’nin kuyusuna (eskiden "Kızıl Kilise") atsa da mendil tekrar bulunup eski yerine konur.
Mendil daha sonraları Müslümanların eline geçer ve Halife Memun tarafından Bizans İmparatorluğu'nun Müslüman esirleri serbest bırakması karşılığında Bizans'a verilir.
1204 yılında Haçlı yağması sonrasında İstanbul'dan Vatikan'a götürülmüş, bugün hâlâ orada sergilenmektedir ancak mendilin orijinal olup olmadığı tartışmalıdır.
["Adım Adım Şanlıurfa" isimli eserde M.S. 944 yılında Bizans İmparatoru'nun Doğu'daki kuvvetlerinin komutanı Ioannes Kurkuas'ın Urfa üzerine yürüyerek bu mendili almayı başardığı ve onu büyük bir törenle İstanbul’a götürdüğü de anlatılır.(s.85,86)]
---
Kaynakça
I) Kur'an'ın Anlattığı Tarih I, Talha Uğurluel, 2024.
II) Adım Adım Şanlıurfa, Şanlıurfa Valiliği Kültür ve Turizm Yayınları, 2002.
III) https://www.google.com/amp/s/www.tybkonya.org.tr/service/amp/edessa-abgar-ve-isanin-mendili-333h.htm
IV) https://www.google.com/amp/s/m.haber7.com/amphtml/yasam/haber/894806-hz-isanin-kutsaal-mendili-sanliurfada-mi
V) https://www.ozurfahaber.com/mobil/kose-yazisi/345/hz-isanin-kral-abgara-gonderdigi-mektup-ve-kutsal-mendil.html
VI) https://blog.milliyet.com.tr/edessa-abgar-ve-isa-nin-mendili-yahut-guneydogu-ya-yolculuk/Blog/?BlogNo=121969
VII) https://www.google.com/amp/s/www.sanliurfagazetesi.com/amp/haber/25728293/hz-isa-ve-mendil-efsanesi
---
Fotoğraflar
https://archaeologymysteries.com/2023/01/31/mandylion-what-became-of-the-god-createdimage-of-jesus-christ/utm_source=chatgpt.com
https://restoredtraditions.com/products/mandylion-edessa?srsltid=AfmBOooX3OEexD1xChCjhodf1KVUv5cpasC42hNux23FxX0dBis-4iSd
https://doyle.com/auction/lot/236-russian-silver-and-enamel-icon-of-the-mandylion/?lot=1364167&sd=1
https://www.athoniteusa.com/products/the-holy-mandylion?srsltid=AfmBOoqCAyRYEUjZA9-gOv8ousFavWfME07ESNLIvyjEB3aj0TmxFMwy
https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AImage_of_Edessa_icon.jpg
https://simvolik.ru/catalog/ikony/presvyatoy-troitsy-i-iisusa-khrista/ikona-spasitelya-spas-nerukotvornyy-derevo-9-5kh12-7-sm_2/
https://www.ozon.ru/product/spas-nerukotvornyy-obraz-iisusa-hrista-derevyannaya-ikona-na-levkase-13-sm-569480302/__rr=1
https://happy-school.ru/publ/raznye/nerukotvornye_obrazy_iisusa_khrista/113-1-0-25773
Yorum Bırakın