"sırsıklam, Sırılsıklam" Nereden Geliyor?

"sırsıklam, Sırılsıklam" Nereden Geliyor?
  • 5
    0
    0
    2
  •  Bugün Türkiye Türkçesinde herhangi bir şekilde "sıklam" sözcüğü bulunmamaktadır. Bizler eğer sırsıklam kelimesini masmavi, büsbütün gibi pekiştirme yoluyla kurulmuş benzerleri ile ortak kabul edersek sıklamın bir anlam taşıması gerekmektedir. O halde sıklam ne demek olabilir?

     Sıklam kelimesi, Lehçe-i Osmanî ve Kamus-ı Türkî'de  "sıkılacak kadar ıslak" şeklinde açıklanmıştır. Bundan sonraki sözlüklerde ise sözcüğe, kullanım sıklığı olmaması sebebiyle yer verilmemiştir.

     Türkiye Türkçesi Ağızlarında Sırsıklam ve Sıklam

    sulusıklam. Çok ıslak, sırılsıklam (*Divriği-Sivas)  

    sırımsıklam. Çok ıslak, su gibi (*Alaşehir-Manisa)

    sırılsıklak. Çok ıslak, su gibi (*Atabey-Isparta)

    sıḫlamsu1. Çok ıslanmış, sudan çıkmış (*Ardanuç ve köyleri – Artvin) 

     

     Çeşitli ağızlardan yola çıkarak özellikle sıhlamsu ve sulusıklam kullanımlarını göz önüne aldığımızda sıklam kelimesinin kesinlikle bir anlamı olması gerektiğini düşünebiliriz. Çünkü bu bahsettiğimiz iki kullanımda da iki ayrı kelimenin bir birleşimi söz konusudur. Bu da bize sıklam kelimesinin su ile yakın anlamlı ya da suyun bir sıfatı olabileceği yönünde bir düşünceye itecektir.

     Bugün bizlerin ele alacağı görüş sıklam kelimesini şu şekilde inceler:

     sık+la-m (isim kökü + isimden fiil yapım eki - fiilden isim yapım eki)

     Bu tahlilde geriye sadece tek bir soru kalacaktır. Sık nedir? Bu noktada Türkçenin ilk dönemlerinden beri kullanılan sıġıt, sıġta-<sıḳda-, sıḳla-(ağla-) kelimelerine bakmakta fayda olacaktır. Ele aldığımız görüşe göre bu kelimelerin barındırdığı "çok ağlamak, yas tutmak" anlamları ile gözlerin ıslaklığı ilişkilidir. Normal bir ağlamada (ıgla-) gözyaşı çok akmazken iki gözün iki çeşme olduğu bir ağlamada (sıkla-) çok fazla ıslaklık da olacaktır. Bu anlamda zaman içinde bu kelime gözdeki yaş anlamından normal bir ıslaklık anlamına kavuşmuş olabilir.

    Kaynak:

    BALYEMEZ, S. (2012). Sırsıklam, Sırılsıklam Kelimeleri Üzerine. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Volume 5 Issue 2, p. 369- 378, April 2012


    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.