Türk Dünyası'nı Tanıyalım: Saha Cumhuriyeti (Yakutistan)

Türk Dünyası'nı Tanıyalım: Saha Cumhuriyeti (Yakutistan)
  • 4
    0
    0
    0
  •  Saha Cumhuriyeti Rusya'nın topraklarının beşte birini kaplamasıyla birlikte dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip özerk ülkesidir. Nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar ya da Sahalar bir Türk halkıdır.
     Yakut kelimesinin kökeni Evenk dilinden gelmektedir. Bu adı Evenkler'den öğrenen Ruslar Sahalara Yakutlar ve yaşadıkları yere ise Yakutya (Yakutistan) demişlerdir. Ancak Sahalar bu adın Türkçe olmayışından dolayı birçok defa kendilerinin Sahalar olarak anılmasını istemişlerdir.

     Ekonomi
     Saha Cumhuriyeti ekonomisi madencilik, hayvancılık, balıkçılık, ormancılık, sanayi ve enerji üretimine dayalıdır. Ülkenin yer altı zenginlikleri oldukça fazladır. Ayrıca Mendeleyev tablosundaki bütün elementler bu topraklarda bulunmaktadır. Bu konuyla ilgili Sahalar arasında tanrının bu topraklardan geçerken bütün elementleri düşürdüğü ve bu yüzden bu toprakların bu kadar zengin olduğu rivayet edilir.
     

    Din
    Ruslar 16. yüzyılda Sahalar'ın yanına gelmişlerdir. 18. yüzyıla kadar hayatlarına karışmasalar da bu yüzyıldan sonra  Çar I. Petro’nun emriyle Hristiyanlaştırma politikaları başlamıştır. Hristiyanlık çeşitli vergi muaflıkları  ile özendirilmiştir. Bunun haricinde bölgede Şamanizm, Kut-Sür inancı ve Kök Tengri inancı gibi dinler çeşitli zamanlarda ve farklı şekillerde kendini göstermiştir.

     Giyim
     Sahalar geleneksel kıyafetlerini bugüne kadar getirebilmiş nadir Türk halklarındandır. Bu geleneksel giysileri genellikle at ve sığır derisinden yapılıyordu. Ancak günümüzde bu giysiler artık tilki, samur ve vaşak gibi hayvanların derisinden yapılmaktadır. Genellikle sivri uçlu şapa, kısa deri pantolon ve küstük giyerlerdi. (Küstük, kıldan yapılma dantelli kar gözlüklerine verilen addır.)


     Gıda
     Gıda, çeşitli yaşam şartlarına ve belirli koşullara göre değişiklik gösterebilmektedir. Sahalar ve genel olarak bütün Türklerin ana besin kaynağı geçmişten bugüne at olmuştur. Bu sebeple Saha mutfağında atın bulunduğu birçok tarif yer almaktadır.
     Kısrak sütü olarak bilinen kımız Türklerin milli içeceği olarak burada da varlığını göstermektedir. Sahalar bu sütü çiğ bir şekilde tüketmezler. Bazen çaylarına katarlar bazen ise bu sütten çorba yaparlar.
     Bu bölgede balık da oldukça tercih edilen bir besin kaynağıdır. Genellikle şişe takılarak ve ateşte kızartılarak tüketilir. Bunun haricinde özel günlerde, düğünlerde yenilen  "ilahi salamat" adlı un ve yağdan yapılan yemekleri de meşhurdur.
     Sahalar hakkında ilginç bir bilgi de onların mutfağında baharata asla yer olmamasıdır. Hatta tuz bile onların mutfağına daha yeni girmiştir diyebiliriz. Şekeri ise sadece az miktarda çayın yanında tüketirler.

     Müzik
     Müzik genellikle şamanlar tarafından çeşitli ayinlerde ve törenlerde görülmektedir. Bunun sebebi Şamanizm'de müziğin kötü ruhları kovup iyi ruhları çağırmak için kullanılan bir araç olmasıdır. Sahalar, şamanın göklere davulla beraber uçup kötü ruhları davulunun içine hapsettiğine inanırlar. Törenlerde zil, çıngırak ve kopuz gibi çalgılar da kullanılmaktadır.

     

     KAYNAKLAR

     Eşe Fatma ÜLKÜMEN, "Yakutlar ve Çuvaşlar", (Metodoloji Dersi Semineri, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Konya, 2016)

     SEROŞEVSKY, V.L. (2007). Saka Yakutlar, (Rusça’dan Çeviren: Arif Acaloğlu), İstanbul: Selenge Yayınları.

     


    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.