"Kazanmak" kelimesi Eski Türkçeden bu yana dilimizde var olan bir kelimedir. Bu kelimenin ilk şekli "kazgan-" şeklindedir. Bu kelimenin "kazga-" kök biçiminden geldiği düşünülmektedir. Bu kök biçimine "-n" fiilden fiil yapım eki gelerek "kazgan-" şekline gelmiştir. Ancak bu "kazga-" biçimine Türk dili tarihinde rastlanmamıştır. Yani "kazga-" kelimesi varsa anlamını tam olarak bilemiyoruz.
Bir diğer olası görüş ise, Eski Türkçede toprak kazılarak elde edilmiş mal anlamına gelen" kazıg" kelimesine +(g)An- fiil eki gelmesi ile "kazgan-" kelimesinin oluştuğudur. "Kazıg" kelimesi ise "kaz-" fiiline gelen "+ıg" fiilden isim yapım eki ile oluşmuştur. Bu fiilin Eski Türkçedeki yaygın türevi ise "kazganç" olarak bilinmektedir. Bizler bugün ikinci hecedeki ilk ünsüzü düşürerek bu kelimeyi "kazanç" olarak kullanmaktayız. Bugün Türk dillerinde çeşitli şekil değişmeleri ile bu kelimeler hayatlarına devam etmektediler.
Türkler, en eski dillerinde bile vatan ve toprak kazanmak ve bunları anlatmak istiyorlardı. Zafer kazanmak onlar için anlatmaya ve kutlamaya değer bir şeydi. Tıpkı bugünkü gibi.
Örnek:
Türk kara kamag budun ança timiş: “İllig budun ertim, ilim amatı kana? Kimke iliğ kazganur men?” tir ermiş.
(Türk halkı şöyle demiş: “Vatanlı millet idim, vatanım şimdi hani? Kime vatan kazanıyorum ben” dermiş. )
KAYNAKLAR
USER, Hatice Şirin. Kültigin Yazıtı Notlar, (İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2019), 183-184.
ERGİN, Muharrem. Orhun Âbideleri, (İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2018), 66-67.
Yorum Bırakın