Gerçek adı Jean-Baptiste Poquelin olan Molière (15 Ocak 1622-17 Şubat 1673) Paris'te dünyaya geldi. Babası sarayın mobilyalarını yapan bir mobilyacı, annesi ise zengin bir burjuva ailesinin kızıydı. 10 yaşındayken annesini kaybetti. O zamanlar babasıyla üst burjuva sınıfının yaşadığı Rue Saint-Honoré'de yaşıyorlardı. İlköğretimini Paris'te tamamladı. Sonra Paris'in en iyi okullarından olan Collège de Clermont'da Latin ve Yunan dili ve edebiyatı dersleri aldı, hukuk öğrenimi gördü. 1641'de bu okuldan ayrıldı ve babasının işini devam ettirmeye çalıştı.
21 yaşındayken ansızın babasının işini bırakmaya ve Paris'ten ayrılmaya karar verdi. Daha önce tanışmış olduğu tiyatrocu Madelaine Bejart ile ortaya bir sermaye koyarak Illustre Théâtre adında bir gezici tiyatro topluluğu kurdular. Sahne adı olan Molière'i Fransa'nin Midi bölgesindeki Vigan şehri civarında bir köyden aldı. Daha sonra bu topluluğa Madelaine'in kız ve erkek kardeşleri de katıldı. Molière oyunculuk yeteneği ve eğitimi sayesinde tiyatro trupunun (bir tiyatronun oyuncularından oluşan tiyatro topluluğu) yöneticisi oldu. 1645 bu tiyatro trupu çoğunlukla pansiyon masrafları dolayısıyla büyük bir borca girdi ve Molière hapse girdi. Borcun geri ödenmesi sonucunda ise 24 saat sonra hapisten çıktı.
Bundan sonra Molière ve Madelaine 12 yıl sürecek gezici tiyatroculuğa adımlarını attılar. Başlangıçta Charles Dufresne'nin (Fransız ressam, oymacı, heykeltıraş ve dekoratör) trupuna katıldılar. Sonra ise kendi truplarını kurdular. Bu topluluk gözle görülür bir başarı gösterince Orleans Dükü 1. Filip'in desteği altında çalışmaya devam ettiler. Bu dönem Molière eserlerinden yalnızca 2 tanesi elimize geçmiştir. Bu eserler incelendiğinde Molière'in kendine özgü bir oyun stili geliştirmeye başladığını görebiliriz. Bu sırada Languedoc Eyaleti valisi Conti Dükü ile iyi arkadaş olan Molière onun mali desteğini almıştır. Sonraları bir hastalığa yakalanan dük kilise baskıları yüzünden tiyatroya mali destek vermeyi bırakmıştır hatta kişisel ilişkilerden bile uzaklaşmak durumunda kalmıştır.
(Paris'te "Rue de Richelieu" ve "Rue Molière" kavşağındaki Molière anıtı)
1658'de tekrar Paris'e gelen Molière ve trupu Kral XIV. Louis’nin kardeşinin koruması altında, 1658’de eski Louvre’da oyunlar sergilediler. Molière'in trupu Kral'ın kardeşi Orleans Dükü I. Filip'in desteğini kazandı ve "Mösyö'nun Trupu" olarak anılmaya başlandı. Yine Orleans Dükü desteği ile bu trup ve İtalyan Commedia dell'Arte trubu birleşip Paris'te yeni bir topluluk oluşturdular. Louvre Sarayı yakınlarındaki "Petit Bourbon Tiyatrosu" merkezleri oldu.
"Les Précieuses ridicules (Gülünç Kibarlar)" bu topluluğun sergilediği ilk oyunlardan biriydi. Oyundan sonra Molière çok dikkat çekmiş olmasının yanında Paris'in tiyatro seyircileri tarafından çokça eleştirildi. Bunun sonucunda arkadaşı Tiberio Fiorelli'den dersler aldı ve hemen bunları uygulamaya koyuldu. 1660'da temsile koyduğu "Sganarelle, ou Le Cocu imaginaire (Hayalde Aldatılmış Koca)" adlı oyunu çok sevildi. Bu trup Kral huzurunda oyunlar oynadı. 1661’de Kardinal Richelieu'nün bir tiyatro binası olarak yaptırdığı yeni Theatre du Palais-Royal’de topluluğuyla oyunlar sahnelemeye başladı. Burası Molière'in bundan sonraki Paris oyunlarını sahnelediği yer oldu.
Ölümü ise epey dramatiktir. Hastalık Hastası oyununu 4. kez sahnelerken uzun süredir muzdarip olduğu rahatsızlığı tekrar nüksetmiş fakat o karısının ve doktorunun uyarılarına aldırış etmeden o gece oyunu sahnelemiştir. Hatta karısına düşüncesizliğinden dolayı kızmış ve onu "Burada geçinmek için yevmiyelerinden başka bir şeyleri olmayan 50 fakir işçi var. Bu oyun bu gece sahnelenmezse ne yaparlar?" diyerek azarlamıştır. İlerleyen saatlerde ise hayata gözlerini yummuştur.
Papazlar Molière vefat etmeden önce günah çıkarmasına izin vermemişlerdir. O dönemde aktörler kilise tarafından aforoz edilmişler ve bütün sosyal statülerini kaybetmişlerdir. Gömülmesinde de sorunlar yaşanınca kral araya girmiştir ve Molière bir gece sessiz sedasız Saint Joseph Mezarlığı'na defnedilmiştir. Kral tarafından destek görmesine ve üne kavuşmuş olmasına rağmen otoriteye karşı cesurca eleştiriler yapması dolayısıyla en basit haklarından bile mahrum bırakılmıştır.
Onun komedisinde eleştirilen en önemli unsur din ve aristokrasi tabuları değil insanın kendisidir. Oyunlarındaki unsurlar oldukça kışkırtıcı olmasına rağmen o, aslında insanın içindeki çelişkilerden yararlanır. Eserlerindeki kişiler gerçek hayatta hepimizin karşılaştığı kişilerdir ve o, kişileri oldukça gerçekçi yansıtır. İşte bu Molière'in orijinalliğinin ve evrenselliğinin nedenidir.
Yorum Bırakın