''Somut gerçekler, inançlarımızın yaşadığı aleme nüfuz edemez, bu inançları doğurmadıkları gibi, öldüremezler de, onları sürekli olarak yalanlasalar da, zayıflatamazlar; ardı arkası kesilmeyen bir felaketler veya hastalıklar silsilesi, bir aileyi Tanrı'nın iyiliği ya da aile doktorunun yeteneği konusunda şüpheye düşüremez.''

M.Proust'un Kayıp Zamanın İzinde adlı külliyatının ilk romanı olan Swann'ların Tarafında bu cümleyi okuduğumda yazarın arzusunun okuyucuyu bir düşünce uçurumunun kenarına elleriyle koyup bırakmak olduğunu hissetmiştim. Ben de bir bakıma bu satırları uçurumun kenarından yazıyorum. Şimdiden belirtmekte fayda var: Birçoğumuzun hayatta geçirdiği, geçirebileceği kötü günlerin etkisiyle ya da gençliğin verdiği o kibirle olmalı ki ben bu pasajla taban tabana zıt bir düşüncedeyim. Peki geçmiş yüzyılın en büyük düşünce adamlarından birisi bu cümleleri tamamen inanarak mı yazdı? Yoksa bizlerden düşüncelerimizi irdelememizi mi istedi?

Pasaja dönecek olursak bizlere bu cümleleri aktarmaya aracılık eden kişi romanın yan karakterlerinden olan M. Vinteuil. Kızına karşı beslediği tapınmaya varacak kadar olan yüksek sevgisi kızının bütün olumsuzlukları ve kabul edilmeyecek hatalarını görmesini engelliyor. Somut yaşamdaki olaylar M. Vinteuil'in oluşturduğu soyut dünyaya karşı zayıf ve etkisiz.  Peki her insan böyle bir dünya yaratabilir mi? Gerçekliklerden kaçmak bu şekilde mümkünse bütün benliğimizi soyutluğa teslim etmekle en doğrusunu mu yapmış oluruz? Somut gerçekler gerçekten de inançlarımızın var olduğu soyutluğu tarumar edemez mi? Kısa zamanda birçok yıkım yaşayan bir insan, örneğin bütün ailesini bir kazada kaybeden birisi o güne kadar inandığı her şeyi göz ardı edip inançsızlığın ellerine kendini teslim edemez mi?

Hep gerçekten kaçıp sığınabildiğim bir soyut düşünce evim olsun isterdim. Hayallerimiz yıkılsın, en sevdiklerimizden ayrılalım ya da bir gençlik ellerimizden akıp gitsin. Sonunda oraya dönebilsek ve bütün bu olanlar soyut evimizin kapısından içeriye giremiyor olsaydı hayat daha yaşanılır kılınabilirdi. Tıpkı M.Vinteuil'in yaptığı gibi. Bütün olumsuzluklar yok hükmünde kabul edilir ve soyutluklar içinde sonsuz bir huzurla yaşayabilirdik. Ancak hayat bana bugüne kadar tam tersini yaşattı. İnandığım birçok soyut değer somut olayların etkisiyle zayıfladı ve öldü. Belki süre bu kadar kısa olmasa ben inançlarımın yıkılışını bu kadar net hissedemez, bu değersizleşme benim canımı yakamazdı. Kimi zaman kalbimiz hayatta böyle büyük değişimler geçirir ve ıstırapların da en büyüğü budur. Bir romanda ya da bir filmde bu değişimler bizlere o kadar hızlı verilir ki beynimiz kendimizi özdeşleştirdiğimiz karakterlerdeki bu değişimi tamamıyla fark eder. Ancak gerçek hayatta kalbimizin geçirdiği bu değişimler tıpkı bazı tabiat olayları gibi, o kadar yavaş gerçekleşir ki, kalbimizin içinde bulunduğu her durumu saptar buna karşılık değişim duygusunu yaşamayız. Umarım hiçbirimiz bir daha bu değişimleri hızlı yaşamaz, hayatın akışında kendisini normalleştirir.

Çoğu insan da hayatın farklı dönemlerinde farklı soyutluklara inanabilir. Birçok insan tarafından ki bunların çoğu yaşı ilerlemiş insanlardır, çağımızın en büyük sorunlarından biri olarak bu inançsızlığı görür. İnsanların somuta verdiği önemi eleştirip soyutsuzluktan uzaklaşmamayı öğütlerler. Her ne olursa olsun her ne yaşanırsa yaşansın bazı değerleri sarsılmaz görürler. Acaba o insanlar da hayatlarının bir döneminde inançları bakımından bir yıkım yaşadılar mı? Yaşımız ilerledikçe kaybettiğimiz ya da baştan kurabildiğimiz bir inanç düzeni olamaz mı? Gelecek günlerde hayatın getireceği somutluklar sonucunda tekrardan bir inanç silsilesi kuracağımıza hepimiz için ümit ediyorum.

Unutmadan: Tanrı iyidir.