İnsan doğar, dünyayı apaçık ve eksik gelmiştir. Başlangıçta eksiklik vardı diyorum bu yüzden. Ardından ilk öteki ile karşılaşır (anne). Bu öteki ilk başta bir memeden ibarettir, Klein’a göre bu yüzden başlangıçta meme vardı. Bazı nesne kuramcılarına göre bebek başlangıçta anne memesinden kendini ayırt edemez. Bebek bu tuhaf karşılaşmadan sonra ötekinin gözünde onun davranışlarına göre kendini düzenlemeye başlar, bir yapı oluşturur, buna “ben” diyoruz. Gördüğümüz gibi bir “öteki” olmadan ben de olmuyor. Ancak bebek şunu fark eder öteki kendine ait değil, bi başkasına gidiyor (ikinci öteki-baba, ya da bir işe gidiyor, evde başka bir şey yapıyor vs.). Bebek büyük bir eksikliği fark eder, kendisinin sandığı öteki ona ait değil. Ama ben’i onun gözünden kendisinin pozisyonuna göre kurmuştu? Şimdi ne yapacak?

 

İşte bu noktada erkeksi pozisyon bu eksikliği mış gibi yaparak yok sayar, kabul etmez, tamlık fantezisine bürünür. Kadınsı pozisyon ise bunun farkındadır yani bu eksikliğin. Bu yüzden erkeksi pozisyonda bilişsel şemalardaki çarpıklıkta yetersizlik baskındır, tamlık fallustur ama aslında yoktur. Çünkü asla tam, yeterli, eksiksiz olamayız çünkü zaten temelde ölüm gibi sembolize edilemeyen bir gerçeklik var.

 

Anne (bakımvereni kastediyorum annesiz büyüyen çocuklar da var ama onlar da bağlanabiliyor) ile bebek arasındaki bağlanma aslında romantik bağlanmanın evrimsel açıdan kökeni. Bununla ilgili nörobiyolojik ve endokrin etkenler de paralellik gösteriyor (tabi iki bağlanma türü arasında bazı farklılıklar da mevcut.) Biz o 2. Ötekiyi fark eden bebeğimize geri dönelim. Bu bebek aslında ötekinin gözünde bir benlik kurduğu için ötekinin gözündeki kendini tamamlamaya uğraşır, yani Lacan’ın da ifade ettiği gibi arzu aslında ötekinin (başkasının) arzusudur. Bizde olmayan bir şeyi ötekine yerleştirmeye çalışırız aşkta, bizdeki eksikliği ötekine yerleştiririz. Örneğin sert erkek taşfırın erkeği fantezisine sahip bir ben bunu öteki olmadan bilemez zaten kurgu da ötekinin gözündedir, o aşık olduğunun sert erkek-taşfırın erkek idealizasyonunu arzular yani ötekinin arzusunu (tabi varsa) arzular. Yani onun talebi ötekini hedef alır. Buradan yola çıkarak aşkın altı oyuncusunu (en az altı) şöyle söyleyebiliriz: Ben-Öteki-Ötekinin Arzusu (1) ve Ben-Öteki-Ötekinin Arzusu(2). Ama ya başka bir ötekinin de arzusu işin içindeyse? Oyun karışıyor…

Yazı daha çok psikanalitik kuram üzerinden oluşturulduğu için psikanalizle ilgili şu kaynaklara (Freud’un kendi kitapları dışında) göz atabilirsiniz:

-Neden Psikanaliz (Alenka Zupancic)

- Hadım Edilme Kompleksi (Andre Green)

-Bilinçdışı ve İnsan (Jean Paul Charrier)

-İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu (Margaret Mahler)

-Oyun ve Gerçeklik (Winnicott)

-Ben ve Savunma Mekanizmaları (Anna Freud)

-Fanustaki İnsanlar (Vamık Volkan)

-Çocuklukta Normallik ve Patoloji (Anne Freud)

-Psikanalizde Fransız Okulu (Uluslararası Psikanaliz Yayınları)

-Anti Ödipus Kapitalizm ve Şizofreni 1 – Gilles Deleuze&Felix Guattari

-Yasak Olmayan Hazlar – Adam Phillips

-Cinsellik Nedir? – Alenka Zupancic

-Tereddütlü Düşünceler – W.R.Bion

-Yeniçağın Kötü Çocukları – Peter Sloterdijk (Bu psikoloji kitabı değil ancak Oidipus mitinin Freudyen yorum eleştirisi dikkat çekici)

-Sahip Olmadığımız Şeyin Keyfini Sürmek, Psikanalizin Politik Projesi – Todd McGowan

-Lacancı Psikanalize Bir Giriş – Bruce Fink (İyi bir giriş kitabı)

-Lacan – Nami Başer

-Lacan Seçkisi (Başvuru Kaynağı Olarak)

-Lacan’da Anne ve Oğul’un Baba ve Oğul’a Dönüşmesi – Melida Tüzünoğlu (Makale, Lacan’ın Oidipal Karmaşa’ya bakışı)

-Rüyalar ve Mitler (Karl Abraham)

-Psikanalizin İçinden- Bella Habip

-Freud ve Kültür – Cogito Dergisi

-Psikoz, Uluslararası Psikanaliz Yıllığı 2019

-Psikanalitik Tanı – Nancy McWilliams

-Haset ve Şükran  -Melanie Klein

-Kapitalist Bilinçdışı – Samo Tomsic (Marx ve Lacan)