Advertisement
Advertisement

Ana Hatlarıyla İskandinav Mitolojisi

Ana Hatlarıyla İskandinav Mitolojisi
  • 7
    0
    1
    2
  • Ginnungagap: Yaratılış efsanesine göre karanlık ve soğuk kuzey, aydınlık ve sıcak güney ortasında ise uçurum vardır. 

     

    Valhalla: Asgard’da Tanrıların Tanrısı Odin’in yönetiminde Valhalla sarayı vardır. Bu saraya sadece savaşırken ölenler girebilir. Yaşarken kahramanlık gösteren savaşçılar Valkyrylerin kararıyla öldüklerinde Valhalla’ya götürülür. Savaşçılar ölüm anında Valkyryleri görürler ve ruhları bedenlerinden ayrıldıktan sonra onlarla birlikte Valhalla’ya gider.

     

    Ragnarok: Ragnarok iskandinav mitolojisi kıyametidir. Nordik mitolojiye göre her yerde savaş ve ölüm olacaktır. Jormungand ve Thor savaşacak Thor yenecek fakat Jormungand onu zehirlediği için ölecektir. Fenrir zincirlerini kırıp serbest kalacak ve Odin’i yiyecektir.

    Odin’in oğlu Vidar, Fenrir’i öldürecektir. Heimdall ve Loki karşı karşıya gelecek dövüşerek birbirlerini öldürecektir. Bu kaos ortamında dünya alevler içinde kalacak ve tüm kâinat sulara gömülecektir. En sonunda evren sudan yeniden doğacak bitkiler ortaya çıkacak ve hayat devam edecektir.


    Mjölnir: Adının anlamı "Parçalayıcı" olan kocaman bir ''Çekiç''tir. Çekici Brokkve Eitriisimli iki cüce kardeş yapmışlardır. Çekiç yapılırken Loki sinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş, çekicin sapı kısa kalmıştır. Çekici yalnızca Thor, herkesin babası olarak kabul edilen Odin ve layık olanlar kaldırabilir. Bumerang tarzı bir sihri olan Mjöllnir, Thor onu her fırlattığında kendisine yeniden geri döner ve düşmanlarına çok büyük zarar verebilir. Çekiç her atıldıktan sonra muhakkak Thor'a geri döner.


    Tanrılar Meclisi: Bazı versiyonlarda da Tanrıların büyük meclisinin burada toplanıp kararlar aldığından bahsedilir. Bu ağaç üç köklüdür; Bu köklerden biri cehenneme kadar uzanır, diğeri devler ülkesine gider ve sonuncu kök de insanların dünyasına gider. Bütün dünyanın mutluluğu bu ilk ağaca bağlıydı. İskandinav tanrılarıiki grupta toplanır; Aesir ve Vanir tanrıları. Aesir'in en önemli tanrıları; Odin, Thorve bazen de Tyr, Vanir'deki önemli tanrılar ise Njord, Freyve Freya'dır. Vanir; Zenginlik, verimlilik ve doğurganlığı simgeler. Vanir doğurganlığı sembolize eden toprak ve denizle sembolleştirilmiştir. Aesir; Diğer bütün değerlerle sembolleştirilmiştir. Odin bir büyücüdür, tanrıların şefidir ve tüm kahramanların başıdır. Thor, çekicin tanrısıdır ve havaya hükmeder. Birçok öyküde bu ikili barış içinde yaşarlar ve birbirlerine yardım ederler. En önemli mitolojik hikâyeler uzak geçmişte bir zamanda, Vanir ve Aesir arasında çok vahşi bir savaşın çıktığından bahseder. Bazı bilginler bu savaşın Cermen ırkının diğer ırklarla karşılaşmasının bir yansıması olarak görürler. Georges Dumezil ve Jan De Vries, tanrılar arasındaki savaş ve bölünmenin Hint-Avrupa mitolojisinin bir parçası olduğunu ortaya çıkardılar.


    Loki: İskandinav mitolojisinde kötülük ve kurnazlık tanrısı. Kimi tasvirlerde boynuzludur. Ayrıca şekil değiştirme yeteneğine sahiptir. Loki'nin Angrbod aile evliliğinden Jormungandr, Fenrir(Fenris) ve Heladında çocukları vardır. Sigyn ile olan evliliğinden ise Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır. Loki aynı zamanda cinsiyet değiştirebilen bir tanrıdır. Bir aygırı baştan çıkartması gerektiği zaman, bir kısrağa dönüşmüş ve dönüşümden Sleipnir doğmuştur. Sekiz bacaklı bu atı Loki, Odin'e hediye etmiştir.

    Loki aslında bir Buz Devi’dir.

     

    Heimdallr: Heimdallr, İskandinav mitolojisindetanrıların ve Midgardile Ásgard arasındaki Bifrost köprüsünün bekçisidir. Gözlerinin dünyanın öbür ucunu görebilecek kadar keskin, kulaklarının bir çimin büyüdüğünü duyabilecek kadar hassas olduğu söylenir. Aynı zamanda Odin'in elit askerleri olan Einherjarları yetiştirir. Kıyamet günü Loki ile dövüşecektir, bu savaşta kimse galip çıkmayacak ikisi de ölecektir.


    Odin: İskandinav mitolojisine göre tanrıça Frigg'in kocasıdır. Genellikle en yüce Cermentanrısı olarak kabul edilir. Eski İngilizce ve Eski Saksoncada Wōden, Eski Felemenkçede Wuodanve Eski Yüksek Almancada Wuotanadıyla bilinir. Tüm bu adların kökeni ise Ana Almanca *Wōđanaz'dır. İngilizce dahil birçok Cermen dilinde çarşamba günü (İngilizce: Wednesday), bu tanrının adını taşır.

    Adı "tahrik", "hiddet" ve "şiir" anlamına gelen óðr'dan gelmektedir. İskandinav panteonundakidiğer birçok ilahi varlık gibi karmaşık bir rol üstlenir; savaş ve bilgelik tanrısıdır. Ayrıca büyü, zafer ve av tanrısı olarak bilinir. Güneşve Kelt haçıile sembolize edilir.

    Odin: (Alfadir, Allfather(Herkesin Babası)) Tanrıların babası; Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur. Bu tahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler. Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hâkimdir, gerektiğinde kartala dönüşebilir. Odin'in sadece güneş gibi parlayan tek bir gözü vardır. Diğer gözünü Bilgelik Kuyusundan içebilmek için feda etmiş ve sonsuz bilgi elde etmiştir. Habercileri Valkyrie’ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla’ya taşırlar. İngilizcedeki Wednesday(Çarşamba) günü Woden's Day(Odin'in Günü) den gelmektedir. Tacitus gibi Romalı yazarlar tarafından Merkür'leözdeşleştirilmiştir. Avrasya Şamanizm'iylebağlantılı olduğu düşünülmektedir. Gerçekten de çok belirgin şamanözellikleri göstermektedir.

    Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir, her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir. Sleipnir suda ve karada gidebilir ayrıca iki kuzgunu vardır. Bu kuzgunlar ona dünyadan haberler getirir. Kuzgunlardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn'dir (hafıza). Ayrıca yanında Freki ve Geri adında iki tane kurt eşlik eder.

    Kuzey mitolojisinin Zeusu denilebilcek tanrı. Eşi Frigg'den olan çocukları, Balder, HodBragive Hermod, tanrıça Jord'dan olan çocuğu Thorve dev Grid'den olan çocuğu da Vidar'dır.


    Thor: İskandinav mitolojisinde güçlü tanrılardan biridir. Gücü babası Odin tarafından teslim edilmiş iki sihirli nesneye dayanmaktadır. Bu nesnelerden biri Mjölnir'dir. "Miyölnir" diye okunur. Mjölnir, adının anlamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir. Çekici Brokkve Eitriisimli iki cüce kardeş yapmıştır. Çekiç yapılırken Lokisinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş, çekicin sapı kısalmıştır.

    Bu iki cüce ayrıca bu çekice birçok farklı özellik vermiştir. Çekiç, Thor'un onu kolayca saklayabilmesi için küçülebilir. Ayrıca bir bumeranggibi, bir düşmana atılınca düşmana tüm gücüyle çarpar ve sahibinin ellerine geri döner. Thor kılık değiştireceği zaman çekici ile kendi yörüngesinde hızlıca döner. Fırtınaları çekici ile kontrol eder, yağmurları onunla yağdırır. Çekici ile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir.


    Jotunheim: Eski Nors mitolojisinde devlerin dünyasıdır. İki çeşit dev vardır; kaya (ya da tepe) devleri ile buz (ya da kırağı, soğuk) devleri. Bu devlerden genel olarak "Jötunn"lar olarak da söz edilir. Jötunheimr'den, Midgard'daki insanları ve Asgard'daki tanrıları tehdit ettiklerine inanılır.

    Menglad'ın evi, Gastropnir, ve Þjazi'nin evi Þrymheimr, Kral Thrymtarafından yönetilen Jötunheimr'de yer alırlar. Höfund'ün babası dev Gudmun'ün yaşadığı Glæsisvellirde Jötunheimr'de yer almaktadır.Thor ve arkadaşlarını hilelerle kandıran Dağ devi Lordu Utgard Loki'nin kalesi dağlık Utgard'dabüyük olasılıkla Jotunheimr'dedir.

     

    Freya: İskandinav mitolojisinde deniz tanrısı Njord'un kızı ve Freyr'in kız kardeşidir. Önemli bir bereket tanrıçası ve Germen tanrılarının ayrıldığı iki koldan biri olan Vanir'in bir üyesidir. Vanir, aralarındaki bir savaştan sonra yerini daha genç tanrıçalardan oluşan ve başlarını Odin'in çektiği Aesir'e bırakmak zorunda kalır. Freyja'nın en büyük hazinesi Brising'lerin kolyesidir. Onu elde etmek için kolyeyi yapan dört cüceyle birlikte olmuştur. Güzelliği yüzünden pek çok hayranı vardır ve bunlardan biri de domuza çevirdiği Ottar'dır. Şahin kılığında uçabilen bir büyücü olduğu da söylenir. Frigg'in Freyja ile pek çok ortak noktası bulunur. İki tanrıçanın kökeninde, aynı toprak tanrıçası olması olasılığı da yüksektir. Odin de Frejya da kahraman ölülerle ilgilidir. Her savaşın sonunda ölüleri paylaşırlar. Ölenlerin yarısını Odin Valhalla'ya alırken, Freyja diğer yarısını da kendisinin yönettiği Fólkvangrçayırlarına alır.

    Ásgard: Savaş tanrıları Aesir'ın mekanı, dokuz alemden biri olarak bilinir. Evrende en yüksek seviyede bulunduğu, sıkıca yerleştirilmiş taş bloklardan örülü yüksek bir duvarla çevrili olduğu belirtilir. Bu seviyede Alfheim, Vanaheim ve Valhalla bulunur. Asgard savaş tanrılarının kralı olarak bilinen Odintarafından yönetilir. Oğlu Thor dünyayı yönetmek için görevlendirilen şimşek tanrısı olarak da anılan bir karakterdir. Loki ise Odin'in kan kardeşi, kötülük ve hilebazlık tanrısı olan bir buz devidir. Heimdallise Asgard'ın bekçisi ve koruyucusudur. Anlatılana göre 9 diyarın tamamını görebilecek gözlere sahiptir ve olan bitenleri sürekli izler. Bu efsanede yer alan bilinen nesneler vardır. Örneğin Thor'un çekici olan Mjöllnir, kemeri olan Megingjord. Nesnelerin dışında alemlerin sonu olarak bilinen (mahşer günü) Ragnarok ismi dikkat çekmektedir. Ragnarok geldiğinde, Loki, Heimdall ile dövüşecek ve her ikisi de savaşta ölecektir. Ragnarok'un ardından yeni yaşam başlayacaktır.

    Valkürler:  Katledilmiş Seçenleri, İskandinav mitolojisinde Odin'in yardımcıları olan, miğfer ve mızrakla silahlanmış genç ve güzel bakirelerdir. Gökten kanatlarıyla savaş alanına inip Einherjar denilen savaştaki cesur kahramanları Valhalla'ya götürürler. Buraya götürmelerinin nedeni Ragnarok'da yani dünyanın sonunda olacak savaşta Odin'in yanında savaşacak güçlü savaşçılar toplamaktır.

    Modern ve antik sanatta Valkürler bazen muazzam güzellikte, zırh kuşanmış, kasklı, mızraklı dişilerdir.Asıl adları Valkyrjalar olmakla birlikte sanat eserlerinde ata binmiş bir şekilde olmalarının nedeni kurt için mecaz olan bir terimin Valkryja atı olarak yanlış çevirilmesidir.

    İngilizcede Valkyrie Almancada Walküre olarak adlandırılan bu kavram II. Dünya savaşı sırasında bir grup üst düzey Alman subayın Hitler'i öldürme planının adı olmuştur. Bombalı saldırıdan Hitler şans eseri kurtulmuştur. Suikasti tertipleyen başta Albay Klaus von Stauffenberg olmak üzere Alman subaylar idam edilmiştir. Bu konuda çeşitli sinema filmleri yapılmıştır. Bunları sonuncusu 2008 yapımı ve başollerinde Tom Cruise'ın oynadığı Valkyrie'dir.Marvel Comics'in Thor çizgi romanlarında Valkürler önemli bir yer tutmaktadır. Valkür Brunhilda en önemli karakterlerrden biridir.

    En meşhur Valkülerden bazıları Alruna, Brynhildr, Eir (Aynı zamanda sağlık tanrıçasıdır) Geiravör, Göndul, Gunnr, Herfjötur,Herja, Hlaðguðr, Svanhvít, Hildr, Hervör, Alvitr, Hlökk, Kára, Mist, Reginleif, Róta, Sigrdrífa, Sigrún, Skögul, Geirskögul, Skuld, Svipul ve Thor'la Sif'in kızı Thrúd'dur.

    Bifrost: Cermen mitolojisinde tanrıların dünyalar arası yolculuk etmelerini sağlaya gökkuşağı şeklindeki köprüye verilen isimdir. Heimdall isimli Tanrı, köprünün bekçisidir.

    Yggdrasill: İskandinav mitolojisinde önemli rol oynayan, dokuz diyarı birbirine bağladığına inanılan devasa bir mitolojik ağaçtır.

    Devasa bir dişbudak ağacı olarak tasvir edilen Yggdrasill, evrenin merkezindeki çok kutsal bir ağaç olarak kabul edilir.

    İsminin anlamı Ygg'in atı'dır. Bunun kökeni diğer bir ismi Ygg olan Odin'in dokuz gün ve gece bu ağacın dallarına asılıp runların sırlarını öğrenmesidir.Güney Germenlerindeki ismi İrminsul'dur.Bu ismin de Germen dillerinde dünya anlamına elen İrmin/Jörmun kökünden geldiği düşünülmektedir.(Jörmungand-Dünya yılanı gibi.)

    Mitolojiye göre,Asgard( Valhalla, Álfheim ve Vanaheim'i içinde bulundurur), Yggdrasil'in dallarında dinlenirler. Ağacın gövdesi, dünya eksenini Miðgarðr'ın merkezinden delip geçer. (Aynı zamanda Jötunheimr'in bulunduğu yeri ve Niðavellir dünyasının konumlandığı toprakların aşağısını - Svartálfheim - da.) Yggdrasill'in kaynağına ev sahipliği yapmak sadece birinci dünyanın işi olduğu halde ağacın üç kökü Hel, Niflheim ve Muspelheim'e uzanır.

    Ağacın dalları arasında dört tane geyik dolaşır ve tomurcukları yerler; dört rüzgarı temsil ederler. Kökleri Nidhogg ve diğer yılanlar tarafından kemirilmektedir.

    Ragnarok günü geldiğinde, ateş devi Surtr tarafından ateşe verilecektir.

    Sif:  İskandinav mitolojisinde Thor'un eşi olarak yer alır. Bir Aesir tanrıçasıdır. Sif genellikle toprak (Toprak Ana, Dünya) ile bağdaştırılan bir tanrıçadır. Göz alıcı uzun ve altın saçlara sahiptir. Loki, Sif’in Thor ile birlikteliğini kıskandığı için bir gece gizlice odasına girerek Sif’in saçlarını yakar. Bunu yapanın Loki olduğunu öğrenen Thor, çok kızar. Loki ise Thor’dan korktuğu ve çekindiği için cücelerden yardım ister. Cüceler, Thor’un Loki’yi affetmesi için Sif’e her teli altından olan uzun ve görkemli bir saç yaparlar. O günden sonra Sif, göz alıcı altın saçlarıyla meşhur olur. Altın saçları genellikle olgunlaşmış sarı buğdaya benzetilir. Bu yüzden tanrıça Sif, bereket ve bolluk ile de bağdaştırılır.

     

    Kaynak: Vikipedi


    Yorumlar (1)
    • bu muhteşem içerik için size çok teşekkür ederim. İlgilenmekten hoşlandığım bu iskandinav mitolojisini sizden dinlemek ayrı sevindirdi. Hep var olun! 🍻🍻

      Yorum Bırakın

      Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.