Çocuk Cinsel İstismarı Vakalarında Adli Görüşme

Çocuk Cinsel İstismarı Vakalarında Adli Görüşme
  • 1
    0
    1
    0
  •                

    Çocuk istismarı 4 temel kümede araştırılmaktadır:
    1. Fiziksel İstismar
    2. Cinsel İstismar
    3. Duygusal İstismar
    4. İhmal

    Cinsel istismar, psikososyal ilerlemesini tamamlamamış çocukların, erişkin bireylerce maruz bırakıldıkları, cinsel amaç içeren ve yetişkinin çocuğu doyum için kullandığı davranışları kapsar. Cinsel istismarda çocuk, erişkinin ya da ergenin kendi güçsüzlüğünü tatmin ettiği cinsel objesi haline gelir.

    Çocuk Cinsel İstismarcıları
    Araştırmacılar, çocuklara yönelik istismarı gerçekleştirenlerin daha çok çocuk tarafından tanılan kişiler olduğunu; evdeki biri, komşu, akraba gibi, ileri sürmüşlerdir.
    - Terry, 2006 yılında yaptığı bir araştırma sonucunda, çocuk istismarcılarını
    özelliklerine göre sınıflandırmıştır:
    1. Zayıf sosyal becerilere sahip olma 2. Normalden az benlik saygısı 3.Yetersizlik 4. Değersizlik 5. İncinmeye karşı az direnç 6.Yetişkinlikte yaşanılması gereken ilişki eksiği 7. İlişkilerde hüsrana uğrama 8. Fiziksel olarak kendilerini beğenmeme 9. Cinsel problemlere sahip olma 10. Aşağılık hissi

    İstismar Döngüsü
    - Bazı araştırmacılar, erken dönemde cinsel istismar öyküsü olan bazı erkeklerin, yetişkinlikte cinsel istismar faili olduğunu saptamıştır. Burton ve diğer araştırmacılara göre erken dönemde istismar edilen az sayıdaki çocuk, sapkın arzuları ve davranışları öğrenerek gelecekte öğrendikleri bu davranışı sürdüreceklerdir. Erken dönem cinsel istismara maruz kalma ve daha sonra istismarcı olma durumunu, ‘’İstismar Döngüsü’’ olarak açıklamışlardır. 

                   

    Çocuk Mağdurlar: Cinsel istismarda çoğunlukla çocuklar hedef alınır. Bunun birçok sebebi vardır: Çocuğun başına geleni anlatamaması, korkutma ve susturmanın daha kolay olması, istismar boyunca suça ortak etmekteki kolaylık, yetişkin veya ergene fiziksel olarak gücünün yetmemesi/ direncin olmaması gibi. 

    Temas Anketi
    Çocuğun, yaşamının bir döneminde istismara maruz kalıp kalmadığını ortaya çıkarmak; maruz kalınan temasların iyinötr-kötü olarak derecelendirerek bir sıralama oluşturmayı amaç edinir. Okul öncesi dönemdeki çocukların kendisini ifade etmekte zorlanacağını düşünen Hewitt, bu tekniğin 3 yaş üzeri çocuklarda uygulanmasının daha sağlıklı olacağını dile getirmiştir.

    Temas anketi; öpme, sarılma, vurma, cinsel dokunuşlar gibi çocuğun maruz kaldığı temasları irdeler. Bu temaslar sonucunda çocukta oluşan duyguları, temasın gerçekleştiği bölgeyi ve temasın kim tarafından yapıldığını sorgular.
    • Hewitt ve Arrowood Deneyi
    1994 yılında yaptıkları bir deneyde, 4-8 yaş arası 42 çocuğun anket sonuçlarını ve vaka inceleme sonrası elde ettikleri sonuçları karşılaştırmışlardır. Bu sonuçlara göre;
    1. Temas anketinde istismar öyküsü olmadığına karar verilen çocuklar istismar iddiasında
    bulunmamıştır. (Dolayısıyla hiçbir yanlış pozitif bulunamamıştır.)
    2. Bunun yanında, temas anketi ve vaka incelemeleri sonucunda istismar öyküsünün
    varlığına karar verilen çocukların %29’u iddia da bulunmamış ve istismarı
    gizlemişlerdir.

    Bu sonuçlar doğrultusunda temas anketinin kullanılabilir ve etkili bir yöntem olduğunusöyleyebiliriz ancak çocukların çekingenliğinden veya istismarı gizleme davranışından dolayı yöntemde yanılma payı da vardır. 

                       

    Anatomik Ayrıntılı Bebekler
    80’lerin başlarından itibaren kullanılan, kullanıldığı günden bugüne birçok uzmanı fikir ayrılığına düşüren bir diğer teknik ‘Anatomik Ayrıntılı Bebekler’ tekniğidir.
    Bir grup uzman, görüşmede bebeklerin kullanılmasının çocukların istismar öykülerini hatırlamalarında yardımcı olacağını ve daha ayrıntılı tanımlar yapacaklarını söylerken; başka bir uzman grup ise bu tekniğin çocuklarda ifade kalitesizliğine yol açacağını ve seksüel içerikli oyun oynayan çocukların yalnızca istismara uğramış çocuklar olmayacağını savunmaktadır. Onlara göre seksüel içerikli bir oyun için istismar öyküsüne sahip olmak gerekmez.

    Bu bebekler; göğüs, vajina, penis gibi cinsel organların öne çıkarıldığı ve çocuğun kendisini ifade ederken zorlanmamasını sağlamak için organların belirginleştirildiği bebeklerdir.
    Seans Örneği
    Ceci ve Bruck 1993 yılında çocuk doktorlarını ziyaretleri sonrasında bu tekniği kullanarak seans yapmışlardır. Seans sonrası
    elde ettikleri sonuçlar şöyledir:
    • İki gruba ayrılan çocuklarda, ilk grup genital bir incelemeden
    geçmiş; ikinci grup ise geçmemiştir.
    • Genital incelemeden geçmemiş çocukların %55’i yalan
    söyleyerek incelemeden geçtiklerini söylemişlerdir.
    • Bir başka araştırmada ise 2-4 yaş arası çocuklarla, bebekler
    kullanılarak görüşme yapılmıştır. Bu görüşme sonucunda, okul
    öncesi çocukların görüşmelerinde kullanılan bebeklerin daha az
    güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır. 

    Bu iki deney sonucunda; okul öncesi çocukların kendini ifade etmekteki yetersizlikleri ve anatomik bebeğin etkisinde daha çok kaldıkları için bu yaş grubunda bebek kullanımı önerilmemektedir.

                     

    Adli Görüşmede Yeni Yönelimler

    Yapılandırılmış Görüşmeler

    1. Cinsel İstismar Semptomlarıyla İlişki (CİSİ)
    2. Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Enstitüsü
    Protokolü

    İlk olarak CİSİ’den bahsedecek olursak, bu görüşmede istismara uğradığı söylenen çocuğun ebeveynleriyle bir yapılandırılmış görüşme yapılır. İçerik olarak duygusal,
    davranışsal ve fiziksel belirtileri barındırır. Bu anlamda 26 farklı sorgulama alanı görüşmenin temelini oluşturur.
    Bunlardan bazıları:
    • Kabuslar
    • Sık mide ağrıları
    • Dikkati toplamada yetersizlik
    • Seks konusunda var olan bilginin artması
    • Agresyon(saldırganlık)
    • Baştan çıkarıcı davranışlar
    • Yatak ıslatma gibi belirtiler.

    Bir diğer yapılandırılmış görüşme protokolü, Yael Orbach ve arkadaşları tarafından ortaya çıkarılmıştır. Bu görüşmenin sağlıklı şekilde uygulanabilmesi için;
    • Tanıştırma
    • Doğru yalan görüşmesi
    • Ve temel kuralların sağlanması gereklidir.
    Bu görüşme tekniğinde serbest anlatımın yeri çok önemlidir ve neredeyse görüşmenin her aşamasında kullanılır. Görüşmeci, çocuğun rahat hissetmesi içi açık uçlu sorular kullanır ve az yönlendirici konumundadır. Bu şekilde çocuk, öyküsü hakkında daha fazla detay verebilir. Gerekli tüm kurallar sağlandığında görüşmeci, çocukla güven ilişkisi kurmaya başlar. Bu esnada çocuktan nötr bir olayı betimlemesini ister. Sonraki adım ise görüşmecinin çocuğa ‘’neden şu anda görüşme yaptıklarını’’ sormasıdır. Bu şekilde istismar-odaklı sorgulamaya başlar. Bu tekniği kullanan görüşmeciler, danışandan şahsi bir geri dönüş alırlar ve devamlı tartışma gruplarının toplantılarında bulunmaları gerekir.

    Genişletilmiş Adli Değerlendirme

    İstismara uğramış çocuklar ilk görüşmede çekingen davranabilir ve gerçeği gizleyebilirler. Genişletilmiş adli değerlendirme bu durumlar için geliştirilmiştir. Eğer çocuğun istismara uğradığı başka işaretlerden belli oluyorsa ve görüşmeci elde edilen bu bilgileri aydınlatmak istiyorsa bu tekniği kullanır. Aynı zamanda ilk görüşmede belirlenememiş istismar düzeyi bu tekniğin yardımıyla ortaya çıkarılabilir. Genişletilmiş Adli Değerlendirme tekniğinin aşamalarını şöyle sıralayabiliriz:
    1. Görüşmeci danışanla ilgili anamnez alır.
    2. Çocukla güven ilişkisi kurmaya başlar ve kurallar belirlenir.
    3. Sosyal ve davranışsal kıymetlendirme yapılır ve kontrol edilir.
    4. Teknikler kullanılarak istismar temelli sorgulama yapılır. (Açık uçlu
    sorular, temas anketi vb.)
    5. Görüşmeci, çocuğun görüşme sürecini gözden geçirir ve ihtiyaç
    duyulursa tedavi olmasını sağlar. Raporunu yazar. 

    Çocuk Taraftarı Merkezi Modeli

    Çocuğun mahkeme öncesinde maruz kaldığı tekrarlanan sorgulamalara, bilinçsiz yaklaşımlara karşı geliştirilen bu teknik; vakanın stresini, travmasını ve acısını engellemek istemektedir. Bu merkezler; çocukların kendilerini güvenli, rahat ve dostça hissedecekleri hizmet merkezleridir. İçeriğinde: Adli görüşmeler, ruh sağlığı hizmetleri, tıbbi incelemeler, mağdur desteği ve savunması, vakanın ilerleyişini ve sonuçlarını takibini barındırır. Bu görüşmenin esas amacı çok görüşme yapmak değil tam tersine görüşmelerin sayısını azaltmaktır. 

    Kaynaklar

    • Alparlar, G. ve ark. (2017). Adli Psikolojide Gözlem-Görüşme ve Psikolojik Değerlendirme, E. Durak ve M. Durak (edt). Nobel Yayıncılık, Ankara.
    • Polat, O. (2020). Adli Psikolojiye Giriş. Seçkin, Ankara.Alparlar, G. ve ark. (2017). Adli Psikolojide Psikolojik Tedavi ve Rehabilitasyon, E. Durak ve M. Durak (edt). Nobel Yayıncılık, Ankara.
    • Ersoy, E. (2006). Çocuk Cinsel İstismarı Vakalarında Adli Görüşme:
      Günümüz Teknikleri ve Gelecekteki Yönelimler. Türk Psikoloji Bülteni,
      39, 57. 

    Yorumlar (1)
    • Sayenizde cinsel istismara dair pek çok kıymetli bilgi edindim, elinize sağlık.

      Yorum Bırakın

      Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.