Çin Komünist Partisi'nin kurucu üyesi olan Mao Zedong (1893-1976), ülkenin hakimiyeti için Çan Kay Şek'in milliyetçileriyle savaştı. 1937 ile 1945 yılları arasında Japonları püskürtmek için iki grup arasında husumet rafa kaldırıldıysa da iç savaş yeniden patlak verdi ve 1949'da Mao'nun güçlerinin zaferiyle sonuçlandı. 

Sanayi devlet kontrolüne geçti, tarım kolektif hale getirildi ve muhalefet acımasızca bastırıldı. 1958'de, Mao'nun ''Büyük İleri Atılımı'', tarım ve sanayiden elde edilen verimi arttırmayı amaçlıyordu. Ancak işler beklendiği gibi gitmeyince milyonlar yaşamını kaybetti. 

1966'da, hakimiyetini yeniden tesis etmek için eski dünyaya ait unsurları temizlediği amaçladığı için Kültür Devrimi'ni yaptı. Bu olay yine çok sayıda kişinin ölümüne neden oldu. Buna rağmen Mao, 1976'daki ölümüne değin iktidarda kaldı. 

Yönetimi sırasında ''siyasi doğruluk'' söylemi ile devletin yasama organı halkı kontrol ediyor, baskı altında tutuyor ve zaman zaman zorbalık yapıyordu. Uygulamaların çoğu saçma sapan sonuçlar da verdi. Korku uyandıran eylemlerin yanı sıra, insanların davranışlarını kontrol etmek için de bir dizi tuhaf yasak söz konusuydu. 

İşte O Yasaklar: 

Yeni Yıl Kutlamaları: Devrimin en karanlık günlerinin yaşandığı 1967'de, halkın ''adetlerini değiştirmesi gerektiği'' gerekçesiyle yeni yıl kutlamaları yasaklandı.

Kozmetik: Parfüm sürmek ve makyaj yapmak kolektif proletaryanın ideolojisine uymadığı için yani bir başka deyişle bireysel ifadeyi teşvik ettiğinden dolayı yasaklandı. 

Dr. Seuss: Çocuk kitapları yazarı Dr. Seuss'un kitaplarında geçen Yeşil Yumurta ve Jambon'un ''Marksizm'i tasvir ettiği'' gerekçesi ile bu kitaplar ülkede yasaklandı. Yöneticilerin de bu bağlantıyı nasıl kurduğunu kimse anlayamadı!

Golf: Mao iktidara gelir gelmez Golf oynamayı yasakladı. Gerekçesi, Golf oyununun ''milyonerlerin sporu'' olmasıydı.

Evcil Hayvanlar: Burjuvazinin çöküşünün sembolü olarak kabul edilen köpek sahipliği de yasaklandı. Köpekler ya ülke dışına kaçırıldı ya da yetersiz beslenen halk tarafından yenildi. Bu dönemde ülkede neredeyse hiç köpek bulunmuyordu. 

The Sound of Music: Julie Andrews'in oynadığı 1965 yapımı ünlü müzikal de dahil olmak üzere tüm Hollywood filmleri Mao tarafından yasaklandı. Ancak Bayan Mao bu yasağa uymadı. Filmin büyük bir hayranı olduğundan, filmi özel gösterim odasında izlediği söyleniyor.

Kumar: Kumar son derece yıkıcı bir ahlaksızlık olarak kabul edildi ve 1949'da yasaklandı. Hükümet 1957'de kısmen kumarbazları cezalandırmak için kullanılan, emek yoluyla yeniden eğitim programı yani çalışma kampları oluşturdu.

The Beatles: Dünyanın geri kalanı The Beatles çılgınlığı yaşarken, Lennon ve McCartney'nin herkesin keyifle dinlediği şarkıları ve ayrıca Batı kaynaklı Rock müziğinin tamamı ''Burjuva Batı'nın çöküşünün simgesi'' olduğu için yasaklandı.

Mozart: Bach, Beethoven ve tüm büyük klasik bestecilerle birlikte Mozart'ın müziği de ülkede yasaklandı. Sebep? Devrim öncesi dönemde yazılmış olmaları...

Serçeler: 1958'de pirinç hasadına zarar verdikleri gerekçesiyle ülke çapında çok sayıda serçe itlaf edildi. Ancak serçeler ölünce bu sefer de çekirge nüfusu patladı, çeltik tarlaları yok oldu ve milyonlarca insan açlıktan öldü. 

 

Altüst Olmuş Bu Ülkede Hayatta Kalma Mücadelesi Veren Bir Köylü Neler Yapmalı? (Yapmak Zorunda)

 

İşe Koyul

Toprak sahiplerinin ellerinden mülkleri alınmış ve herkesin katkı sunduğu ve çiftlik işlerinin yürütüldüğü komünler kurulmuştu. Kültür Devrimi ile beraberde kentte bulunan gençler köylülerle beraber çalışmak ve tarım işçiliğini öğrenmek için kırsal kesimlere gönderildiler. Tarım işçiliği yapan köylülerin bir kısmı da demir çelik fabrikalarına çalışmaya gönderildi. 

Günlük Egzersizleri Yap

Radyo jimnastiğini Çin'e Mao getirdi. İlk başta ritim tutmak için söylenen rakamlar, Kültür Devrimi sonrası Maocu propagandanın bir parçası haline geldi. Artık ritim tutmak için ''Zorluktan korkma, ölümden korkma'' şeklinde slogan atılıyordu. 

Mao'nun Onayladığı Etkinliklere Katıl

Medya devletin kontrolünde olduğundan Mao olumlu bir figür olarak gösterildi sürekli. Devrimin göklere çıkarıldığı şarkılar bazen toprak işlerine ara verildiğini haber veren karşılama şarkılarını da içeriyordu. Operalar kaldırılıp yerine Mao'nun onayından geçen gösteriler getirildi. Tüm köylüler ordu tarafından düzenlenen özel okuma etkinliklerine katılıyordu. 

Karşı Devrimci Faaliyetleri Bildir

Mao karşıtı veya karşı devrimci bütün faaliyetler büyük bir suçtu ve cezası da çok ağırdı. Şahit olup bildirmemek de en kötülerinden biriydi. Çocuklar ihbar etmeye teşvik edilmeleri için özenle yetiştiriliyordu. 

Halka Açık Aşağılama Gösterilerine Katıl

Kalabalıklar önünde idam, işkence ve hakaret gösterileri söz konusuydu. Toprak sahipleri bu tür şiddetlere insafsızca kurban edildi. Birçok din adamı ve öğretmen de acımasızca öldürüldü. 

Yiyecek Bir Şeyler Bul

36 milyonun insanın ölmesine neden olan kıtlık, yanlış gıda tüketimi ve yiyecekleri devretme zorunluluğu yaşandı. Ağaç kabuğu ve çamur yiyerek yaşamaya çalışanlar oldu. 

Kadrodakilerle Aranı İyi Tut

Toprak ve yiyecek dağıtım kadrosu açgözlü ve rüşvetçi olduğundan insanların bunlarla arasını iyi tutması ve suyuna gitmesi gerekiyordu. Kadrodakiler itaatsizlik eden ve çalışmayan birine yiyecek vermeyebiliyordu. 

Küçük Kırmızı Kitabı Oku 

Ülkede yaşayan herkesin okuması gereken temel kitap; Başkan Mao Zedong'tan Seçmeler. Gündelik yaşamın parçası haline gelen kitabın alıntıları da herkesin dilindeydi. Bir dükkan sahibi sizi alıntıyla karşılarsa bir müşteri olarak o alıntının devamını getirmeniz beklenirdi. 

 

Kötü olan sistemler, yönetim şekilleri, rejimler ve ülkeler değildir aslında. Zalim olan, doymayan ve hiç doymayacak olan, diktatörlüğe bürünen sadece insandır. Bencilliğin ve hırsın pençesine kapılan ve peşinden de milyonlarca insanı, hayvanı ve bütün doğayı ölüme götüren, kirleten biri İNSAN olamaz. Yaşadığı dünyayı ve halkını düşünen gerçek bir yönetici bu kuralları uygulamaz, uygulatamaz. Birlik ve beraberliğin önemine değinir, farklılıkları bir yapmaz; onları aynı anda ve aynı çevrede yaşamaya davet eder. 

Bir diktatörün yüzünden insanların yaşadığı acılara tanık olduk, okuduk. Yazılanlar ise yaşanan felaketlerin sadece bir kısmı. Buzdağının görünmeyen tarafında bilmediğimiz neler var kim bilir? Bunları okumakla kalmayalım ve halkımızı düşünelim, savunalım ve doğrulara odaklanalım. En önemlisi de dürüst yaşayalım. 

Bu kadar çok ''yaşamak'' demişken de Yu Hua'nın Yaşamak adlı eserini okumanızı tavsiye ederim. Yayımladığı zaman Çin'de yasaklanan bir roman bu. Zaten gerçekleri yazanların ve dile getirenlerin üzeri çizilir nedense? Mao'nun projelerinin insanları nasıl yıkıma götürdüğünün ve ne tür acılara sürüklendiğinin kitabı Yaşamak. 

Yaşamak- Yu Hua (Jaguar Kitap,Çev. Bahar Kılıç. 1000kitap: 12 bin okunma, 8.8/10 puan)

Kitabın adı “Yaşamak” ama yaşamaktan çok ölmenin işlendiği bir eser kendileri. “Yaşamak” eylemi hayatın ta kendisi olduğu için de ölümün, dramın, mutluluğun, umudun, üzüntünün hızlı ve basit bir anlatımla sunulması çok da şaşırtmıyor beni aslında. Bu eser ilk yayımlandığında kendi ülkesinde yasaklanmış çünkü Çin’in çok kötü bir döneminden bahseden dramatik bir öyküyle donatılmış. 

Bu dönem Mao Zedong ve öncesi ile ilgili. Komünist bir lider; devletçiliği, sanayiyi ve tarımı desteklerken ve halkı yönetirken bir diktatör bozuntusu olduğunun farkına varamıyor. (Ya da işine gelmedi) İktidarlığı süresince de birçok insanın ölümüne neden olmuş bir insancık. Komünizm rejimini doğru dürüst uygulayamamış ve tarihe adını kötü bir şekilde yazdırmış.

İşte yaşlı bir adam olan Fugui’nin acı dolu öyküsü de bu tarihlerle ve olaylarla çakışıyor. Fugui yine kendisi gibi yaşlıca olan öküzüyle beraber tarlasını sürerken yabancı birine hikayesini anlatmaktan çekinmez ve Fugui'nin bakış açısıyla tanık olduğumuz bu zor hayata tanık oluruz. Bu hayat ve her şey Fugui için güzelken başlıyor ve onun kendisine neler sunacağından habersiz yaşarken ardı ardına tokat yağmuruna tutulmasıyla devam ediyor. 

Ailesine ait servetiyle beraber her şeyini kaybetmesini ve başına gelen dramı sabırla okudum. Hüzünlü olanı okumak ve o sayfaları çevirmek insana bazen çok ağır geliyor… Kitabın en belirgin özelliği sizi drama boğması; betimleme pek yok, yoğun bir dil ve anlatım yok. Yaşamanın her şeyi kapsayan eylemleri var; duygular var, doğumlar ve ölümler var. Kısa süren mutluluklardan sonra uzun süren hüzünlü anlar var. Kısa ve öz bir hikaye. Yine de okuması hiç kolay değildi. Bazen yok artık dediğim yerler bile oldu. Ama yaşanan olaylar ve merak yüzünden iki günde bitirdim bu kitabı. 

 

 

Kaynakça:

All About History Dergisi, 2021/3, Mayıs-Haziran, Sayı:4

All About History Kitap, Tarihin En Tuhaf Olayları

Yu Hua (2016) Yaşamak. (Çev. Bahar Kılıç). Jaguar Kitap