Geçenlerde Instagram sayfamdan hikayelerden birinde bir anket yapmıştım Lilith yazısı için. Bugün sonunda yazabiliyorum bu yazıyı ama ne kadar uzar bilmiyorum, spontane başladım çünkü laf nereye giderse oralara uzanırız; haritadaki burç ve ev konumlarını belki başka bir postta aktarırım artık. Öncelikle bazen karıştırılabilen bir durum olduğu için bahsettiğim şeyin ne olduğunu anlatmaya çalışayım, sonra mitolojisine bakacağız.

🍎

Astrolojide 3 farklı Lilith var; ben bu yazıda "Black Moon Lilith" yani "Kara Ay Lilith"ten bahsedeceğim. Haritalarınızda görseldeki siyah renkli hilal ve aşağısındaki haç ile sembolize edilen; aslında bir asteroid ya da gezegen olmayan Lilith'ten. Kara Ay Lilith, Ay'ın Dünya'nın yörüngesinde dönerken Dünya'ya bu eliptik yörüngede "apogee" noktasında kaldığı noktadır; yani Ay'ın en uzak noktası. Aslında matematiksel olarak hesaplanan bir noktadır yani. Asteroid olan Lilith de var, fakat o buradan biraz farklı ve sembolu de oldukça farklı zaten, üç dişli yatay duran bir tarağı andırır. Burada artık kısaca Lilith diye bahsedeceğim, ama Kara Ay Lilith'ten bahsediyorum; asteroid olandan değil.

🍎

Bir de şuraya değineyim kısaca, biliyorsunuz Ay'in kendi etrafındaki ve Dünya etrafındaki dönüş süresi aynı olduğu için Dünya'dan bakıldığında Ay'ın hep aynı yüzünü görüyoruz. Pink Floyd'un "Dark side of the moon"u yani "Ay'ın karanlık yüzü"nü, astrolojik haritalarımızdaki Lilith'e benzetiyorum hep. Görmediğimiz, gölge tarafımız gibi adeta.

🍎

Lilith, Sümer, Babil, Pers mitololojilerinde ve özellikle Gılgamış Destan'ında karşımıza çıkar. Aslında Ibrani mitolojisinde, Tevrat'ta geçmese de Talmud'ta, Adem'in onunla eş olarak ve topraktan yaratılan ilk eşidir. Hani bazen "ilk günah"ı resmeden eski yağlıboya tablolarda ağaca sarınmış bir şekilde yılan olarak resmedilen bir kadın görünür, işte o Lilith'tir. Dağılmadan mite geri dönüyorum; Lilith, Adem ile eş yaratılmıştır ve onunla eşit olduğunu savunur ve onun altında hiçbir koşulde ve durumda olmak istemez. Lilith, Adem'e başkaldırıp itaat etmek istemeyince Cennet'i terk eder (bazı söylencelerde atılır.)

Bu isyanın sonucunda "şeytan" gibi anlatılmış ve günümüze kadar Lilith'in bu isyanindan korkulmuş ve onun dişil, ozgür ve eşitlik isteyen tarafı unutturulmaya ve bastırılmaya çalışılmıştır. Cinsiyet savaşının da taa buralara dayandığını da söyleyebiliriz aslında. Jung ve dolayısıyla Estes'in üzerinde çokça çalıştığı "vahşi kadın arketipi" bana kalırsa tamamen Lilith'in doğasıyla özdeş.

Mite dönüyorum, Adem'i terk eden Lilith öfkesiyle de birlikte Tanrı'nın söylenmemesi gereken adını üç defa söyler ve Şamael ile yani şeytanla ilişkiye girerek çocuklar doğurur. Adem ise Tanrı'dan Lilith'i kendisine geri getirmesini ister; Tanrı üç meleği Lilith'i ikna etmesi için gönderir ama Lilith, kendi çocuklarının ölmesini dahi göze alarak dönmeyi kabul etmez. Tanrı, bu durumda yalnız kalan Adem için onun kaburgasından Havva'yı yaratır. Adem, ikinci yaratılan Havva'yı görünce kendinden geçer ve onunla birlikte olur. Hatta yasak elmayı kendilerine sunanın da Lilith olduğu da bazı söylencelerde yer almıstır. Adem.ve Havva yasak meyveyi yemişlerdir ama Lilith yememiştir, o yüzden de Lilith'in ölümsüz olduğuna inanılır. Lilith Tanrı'ya ve Adem'e başkaldırısından dolayı cezalandırılarak öldürülen çocukları için o da Adem'in çocuklarını öldürür. Efsanenin en bilinen kısmı da burasıdır zaten. Lohusa kadınların evde yalnız bırakılmaması, doğumdan sonra takılan kırmızı kurdele, Albastı inanışı, bebeklerin bezlerinin eskiden ipe asılmaması, lohusa yatağının altına bıçak konması hep Lilith'ten korunmak içindir ve beşik ölümlerinin sebepleri de Lilith'e bağlanmıştır. Geceleri yalnız erkekleri rüyalarında ziyaret edenin de Lilith olduğu söylenir hatta.

Işte kadının, dişil enerjinin, dişilliğin hikayesi; hatta bence her birimizin içinde olan ve ulaşamadığımız, ulaşamadığımız için özlemini çektiğimiz vahşi kadının hikayesi. Hatta şöyle de bir detay var; Lilith çoğu yerde kızıl, uzun saçlı, çok çekici bir kadın olarak tasvir edilir. Bence kadının baştan çıkarıcı vahişe gibi görülmesinin nedeni bile buralara kadar uzanıyor ne dersiniz?

🍎

Işte doğum haritalarımızdaki Lilith de bu yüzden bastırılmış duygularımızı, vahşi yanımızı, karanlık yanımızı ve benliğimizi, gölgemizi ve gölgemizde kalan derin yarayı ve travmayı gösterir. ©

Görsel: Dante Gabriel Rossetti - Lady Lilith (1866 /altered 1872-73)

...

©2022, Ege Yeşilova. Tüm hakları saklıdır, izinsiz kopyalanamaz ve paylaşılamaz.