Yıl 1633
İstanbul tarihinin en büyük yangınlarından olan Cibali yangını 2 Eylül 1633 yılında kalafatçı dükkanında başlamış şehrin büyük bir kısmını yok etmiştir. Bir geminin kalafatlanması esansında gerçekleşen yangın poyraz etkisiyle kayıkhanelerin tutuşması sonrasında ise evlere sıçraması sonucu yangın giderek büyümüştür. Dönemin evlerinin ahşap olması yangının hızla büyümesine sebep olmuş ve durdurulamaz bir hale gelmiştir. Küçük Mustafa Paşa Çarşısı, Unkapanı, Zeyrek, Atpazarı, Aşıkpaşa, Fatih, Küçük Karaman, Büyük Karaman semtlerine sıçramış ve İstanbul'un büyük bir kısmını küle çevirmiştir. Suriçi olarak bilinen ve en çok evin olduğu yerleşim yeri tamamen yok olmuş, binden fazla ev küle dönmüştür.
Dönemin Padişahı IV. Murad yangının sebebini tütün ve kahve tiryakilerinin yol açtığını söyleyerek tütün, kahve ve alkolü yasaklamış, kahvehaneler ve meyhanelere yasak getirtmiştir. Evlerde kahve ve tütün bulundurmak yasaklanmış ve cezasını ölüm olarak belirlemiştir. Yasak olmasına rağmen kahvehanelerde, meyhanelerde oturmaya devam edenleri ise bizzat kendisi idam etmiş ve otoriter bir padişah olarak kendini göstermiştir.
Yıl 1660
İstanbul da bir esnafın tütün içerken dikkatsizliği sonucu sandık dükkanında başlayan yangın, tarihi yarım adanın büyük bir kısmını küle çevirmiştir. Ahi Çelebi Cami yakınlarında bulunan sandıkçı dükkanı, Unkapanı'ndaki keresteciler dükkanına oradan Ağakapısı, Süleymaniye, Eski Saray, Beyazıt ve Fatih'e, Davutpaşa'ya, bir taraftan Tahtakale'ye Yahudi mahallelerine, kapalıçarşı çevresi, Mahmutpaşa ve Hocapaşa'ya bir taraftan Kumkapanı ve Samatya'ya kadar uzanan büyük bir yangın yaşamış ve İstanbul'un üç de ikisi küle dönmüştür.
Birçok ev harap olmuş 2.700 ila 4000 kişinin yaşamını yitirdiği bu yangında 120 saray ve konak, 40 hamam, 360 cami ve mescit, 7 Sinagog ve 25 kilisenin yerle bir olduğu kayıtlara geçmiştir. Tarihçi Abdi Paşa'nın kayıtlarında yer alan bilgilere göre 280.000 evin kül olduğu ve bir çok insanın evsiz kaldığı bilinmektedir.
Yangın öyle büyüktür ki başladığı anda müdahale edilmesine rağmen söndürülememiş ve poyrazın etkisiyle büyüyerek tam 49 saat sürmüştür. Evsiz kalanların birçoğu Bursa ve İzmit gibi çevre illere göç etmiş, bir kısmı ise Kırım ve Mısır'a yerleştirilmiştir.
IV. Mehmet bu yangınla ilgili konuşulmayı yasaklamış, yasaklara uymayanları ise idamla cezalandırmıştır.
NOT: 16. yüzyılda bir çok büyük yangın çıkmış fakat bu iki büyük yangın İstanbul'un ve halkın kaderini değiştirerek birçok yasakları da beraberinde getirmiştir.
Yangından sonra gelen başlıca yasaklar ise; tütün ve kahveyi yasaklamış, kahvehanler kapatılmış, meyhaneler kapatılmış, içki içmeyi yasaklamış, akşam ezanından sonra fenersiz dışarda gezmek yasaklanmıştır.
KAYNAK:
Yorum Bırakın