Hayatı
Francisco de Goya, 1746 yılında İspanya'nın Aragon bölgesindeki Fuendetodos kasabasında doğdu. Babası Jose Goya, bir altın işçisiydi ve ailesi Goya çocuklarına iyi bir eğitim sağlamak için çok çalıştı. Goya, çocukluğu boyunca sıradan bir çocukluk geçirdi ve daha sonra zarif ve yetenekli bir ressam olarak yetişti. Goya, ilk resim eğitimini 14 yaşında Zaragoza'da José Luzán y Martínez'in yanında aldı. 1763'te Madrid'e taşındı ve ressam Anton Raphael Mengs ile tanıştı. Mengs, Goya'yı İspanya Kraliyet Sanat Akademisi'ne (Real Academia de Bellas Artes de San Fernando) kabul ettirdi. Goya, bu akademide eğitim aldı ve burada Rokoko stilinde resim yapmayı öğrendi. Ayrıca bu dönemde, İspanya Kraliyet Tersanesi'nde gravür sanatı ile ilgili çalışmalarda da bulundu.
1771 yılında Goya, Saray Resmi Ressamlığı'na atandı ve İspanyol krallık ailesi için resimler yapmaya başladı. İspanyol sarayında çalışmaya başladığından beri, Goya, İspanyol aristokrasisinin resimlerini yaptı ve bu, onun ününün ve işinin yayılmasını sağladı. 1783'te Goya, Madrid'in en ünlü ve zengin kadınlarından biri olan Vicenta Sáez ile evlendi. Ancak evlilikleri çocukları olmadan mutsuz bir şekilde sona erdi. Bu dönemde, Goya, "Caprichos" olarak bilinen eserlerini yayınlamaya başladı. Bu eserler, İspanyol toplumunun yozlaşmasını eleştirirken, ironi ve mizah dolu bir tarzda yapılmıştı. Aynı dönemde, Goya, İspanya'nın ünlü ressamlarından Francisco Bayeu'nun yardımcısı olarak çalışmaya başladı ve Bayeu'nun kız kardeşi Josefa ile ilişki yaşamaya başladı.
1792'de, Goya'nın sağır olduğu fark edildi ve bu, onun sanatsal kariyerinde bir dönüm noktası oldu. Sağır olması, onu daha kapalı bir dünyaya itti ve bu durum, onun resimlerinde daha karanlık, yalnız ve çaresiz bir atmosfer yarattı. Goya, 1808'de İspanya'nın Fransız işgaline uğramasından sonra "Dos de Mayo" ve "Üç Mayıs" tablolarını yaptı
Francisco de Goya, 16 Nisan 1828'de Bordeaux, Fransa'da öldü. O zamana kadar, sağır ve hasta bir adamdı ve birkaç yıl boyunca yaşadığı Fransa'daki evinde ömrünün sonuna kadar yalnız kaldı. Ölümünden sonra, Goya'nın cenazesi Bordeaux'daki Saint-Seurin Mezarlığı'na gömüldü. 1919 yılında, Goya'nın kalıntıları İspanya'ya geri getirildi ve Madrid'deki La Almudena Katedrali'nde yeniden gömüldü.
Sanatı
Francisco de Goya, İspanyol Rönesansı'nın en önemli sanatçılarından biridir. Ressam, gravür sanatçısı ve çizimci olarak tanınan Goya, geniş bir yelpazede konuları işledi ve sıradışı teknikleri kullanarak kendine özgü bir üslup geliştirdi. Goya, sanat dünyasına Rokoko stilinde başladı, ancak sonraki yıllarda bu stilden uzaklaşarak, gerçekçilik ve romantizm etkilerini kendi eserlerine yansıttı. Goya, resimleri arasında portreler, manzaralar, tarihi konular ve mitolojik sahneler yer alır. Ayrıca, açgözlülük, şiddet, yoksulluk, savaş ve delilik gibi konuları da işledi. Goya'nın eserleri, sıradan insanların acılarını ve zorluklarını yansıtırken, aynı zamanda İspanyol aristokrasisinin lüks ve boş hayatını eleştirir.
Goya, eserlerinde sıradışı teknikler kullanarak kendine özgü bir tarz oluşturdu. Özellikle, "Caprichos" adlı gravür serisi, İspanyol toplumunun yozlaşmasını hiciv ve mizah dolu bir tarzda ele alır. Goya, bu gravürlerde, çirkinliği ve yozluğu stilize ederek, şiddet ve cinselliği vurguladı. Goya, tarihi konuları işlerken, özellikle İspanya'nın savaşlarını ve işgallerini ele aldı. "Mayıs 3, 1808" ve "Üç Mayıs 1808" gibi eserleri, İspanya'nın Napolyon işgaline uğramasını ve bu işgal sırasında halkın çaresizliğini yansıtır.
Goya'nın üslubu, özellikle son yıllarında, daha karanlık, yalnız ve çaresiz bir atmosfer yaratmaya başladı. Bu dönemde, sağır olduğu için daha kapalı bir dünyaya itilmişti ve bu durum, onun resimlerinde daha duygusal bir derinlik ve trajik bir ton yarattı. "Kara Resimler" adı verilen eserleri, bu döneminin en önemli örnekleridir. Bu eserler, açık bir üslupla yapılmış ve sıklıkla sıradan insanların acımasız ve karanlık hayatlarını yansıtmaktadır.
Eserleri, sıradan insanların acıları ve toplumsal eleştirilerle doludur ve sıklıkla gerçekçilik, romantizm ve hiciv tarzlarına sahiptir. Goya'nın eserlerindeki teknikler, fırça darbelerinin hızlı ve geniş olması, zengin renk paletleri, ince çizimler ve dokulu yüzeyler gibi unsurlar içerir. Goya'nın eserleri, o dönemin İspanyol sanatına önemli bir etki yaptı ve aynı zamanda modern sanatın öncüsü olarak kabul edildi. Sanatçı, sanat dünyasına farklı bir bakış açısı getirdi ve kendi üslubunu yaratarak, geleneksel resim tekniklerinin ötesine geçti. Goya, resim sanatına olan katkılarının yanı sıra, o dönem İspanya'sında etkili bir figürdü ve siyasi, sosyal ve kültürel birçok konuda görüşleriyle tanınıyordu. Kendi hayatında ve eserlerinde, insanlığın evrensel çıkmazları ve acılarına işaret etti. Sonuç olarak, Francisco de Goya, İspanya'nın ve dünya sanatının en büyük ustalarından biridir. Kendine özgü tarzı, cesur ve acımasız eleştirileri, modern sanatın öncülerinden olması, onu sanat dünyasında ve İspanyol toplumunda etkili bir figür haline getirdi.
"El Caprichos Garavür" Serisi
El Caprichos, Goya'nın 1799-1800 yılları arasında yarattığı, toplumsal eleştirilerle dolu gravür serisidir. Bu seride Goya, dönemin İspanyol toplumunun zaaflarını, kötü alışkanlıklarını, ahlaki bozulmuşluğunu, hurafelerini ve insan doğasının çeşitli yönlerini hicivli bir şekilde eleştirir. El Caprichos serisi, toplumsal eleştiri ve siyasi tartışmaların yoğun olduğu bir dönemde yaratılmıştır. İspanya'da Bourbon Hanedanı'nın yönetimi altında olan bu dönemde, ülke ekonomik krizlerle, savaşlarla ve din adamlarının baskılarıyla karşı karşıyaydı. Bu şartlar, Goya'nın toplumunun çarpıklıklarına dikkat çekmek için sanatsal bir ifade aracı olarak gravürleri seçmesine neden oldu.
El Caprichos serisi, 80 adet gravürden oluşur ve gravürler, alegorik, fantastik ve gerçeküstü bir atmosfer içinde çizilmiştir. Serinin başlıca konuları arasında cinsel sapkınlık, kadınların toplumsal konumu, hurafeler, din adamlarının ikiyüzlülüğü, siyasi yozlaşma ve insanların acımasız doğası yer almaktadır. Gravürlerde Goya, toplumsal bozulmanın yanı sıra insan doğasının da çıkmazlarına dikkat çeker. Özellikle gravürlerinde, insanların hayvanlarla olan benzerliklerini, onların vahşi doğalarını, sahtekarlıklarını ve yalanlarını eleştirir. Bu konulardaki eleştiriler, zamanının İspanyol toplumunun çarpıklıklarını yansıtırken, aynı zamanda modern dünya toplumlarındaki benzer sorunlara da işaret etmektedir.
Goya, El Caprichos serisinde gravürlerinin yanı sıra, her gravür için bir de açıklama yazmıştır. Bu açıklamalar, resimlerin altında yer alan kısa metinlerdir ve resimlerin anlamını, Goya'nın eleştirilerini ve yorumlarını içerir. Bu açıklamalar, resimlerin anlaşılması ve toplumsal eleştirinin daha net bir şekilde anlaşılması için son derece önemlidir. El Caprichos serisi, bugün hala sanat dünyasında birçok tartışmaya neden olan bir çalışmadır. Goya, bu seride yarattığı gravürlerle, hem o dönemin İspanyol toplumuna hem de modern dünya toplumlarına, insan doğasının zaaflarına, toplumsal bozulmanın tehlikelerine ve insanların acımasız doğasına dair önemli bir mesaj iletmektedir. El Caprichos, Goya'nın üslubunun da öne çıktığı bir çalışmadır. Gravürlerdeki detaylar, şiddetli ışık-gölge kullanımı ve anlatımla özdeşleşen sıradışı çizgiler, Goya'nın sanatsal tarzını yansıtır. Goya, gravürlerdeki detayların ve gerçeküstü atmosferin yanı sıra, grotesk ve hicivli bir stil kullanarak, toplumsal eleştirilerini daha vurgulu bir şekilde ifade etmiştir. Goya, El Caprichos serisiyle İspanyol sanatında yeni bir dönemin başlangıcına işaret etmiştir. Bu serideki eleştirel ve hicivli yaklaşım, romantik dönem sanatının öncüsü olarak kabul edilir. Seri, aynı zamanda İspanyol resminin en önemli eserlerinden biri olarak da kabul edilir ve günümüzde dünya sanatının önemli parçalarından biri olarak değerlendirilir.
Sonuç olarak, Francisco de Goya'nın El Caprichos serisi, toplumsal eleştirilerle dolu, alegorik, fantastik ve gerçeküstü bir atmosferde yaratılmış bir gravür serisidir. Goya, seride toplumsal bozulma ve insan doğasının çıkmazlarına dikkat çekerken, modern dünya toplumlarına da insan doğasının zaafları ve toplumsal bozulmanın tehlikeleri konusunda bir mesaj iletmektedir. Goya'nın üslubu ve gravürlerdeki detaylar, sanatsal tarzını yansıtırken, serinin İspanyol sanatında yeni bir dönemin başlangıcına işaret ettiği düşünülmektedir.
Kaynakça
Goya, F. de. (1814). The Third of May 1808. [Painting]. Museo del Prado, Madrid, Spain.
Goya, F. de. (1814). The Third of May 1808. [Painting]. Museo del Prado, Madrid, Spain. Retrieved March 4, 2023, from https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/the-execution-of-the-defenders-of-madrid-on-3-may/2d1084ef-2863-4dcd-bacd-e2bcb1b3e7c3
Savaşın Felaketleri (wannart.com)
Kapak Fotoğrafı: Autorretrato ante el caballete by Francisco Goya1785
Görsel1: The School Scene (La Letra con Sangre Entra) by Francisco Goya1780 - 1785
Görsel2: The Sleep of Reason Produces Monsters by Francisco Goya1799
Yorum Bırakın