Stainslaw Lem bilim kurguyu felsefi bir bakış açısıyla ele alan unutulmaz eserleriyle zamanının ötesine geçmeyi başarmış nadide yazarlardan biri. Lem'in Andrey Tarkovski tarafından sinemaya uyarlanan eseri Solaris başta olmak üzere bilim kurguda yer edinmiş, dünya çapında eserleri en çok okunan bilim kurgu yazarı ünvanına sahip olmasını sağlayan Gelecekbilim Kongresi, Aden, Yıldızlarda Dönüş ve daha birçok eseri gibi İnsanın Bir Dakikası adlı kitabı da sadece Stainslaw Lem'in kaleminden çıkabilecek etkileyicilikte. 

 

İnsanın Bir Dakikası, Lem'in deneme yazılarından oluşuyor. Özgün dilinde ilk olarak 1986 yılında yayımlanan eser 21. yüzyılda yayımlanmış üç kitabın eleştirisinden oluşuyor. Sadece ele alınma şekli itibariyle bile hayranlık uyandırıcı bir eser olmanın ötesine geçen İnsanın Bir Dakikası, gerçek anlamda bütün insanlığın aynı anda geçirdiği bir dakikanın etkileyciliğini, insanlığı her daim bekleyen savaş tehditinin ve gelişen teknolojiyle geçirdiği evrimi ve ve bir dizi doğal olayın insanlığı ulaştırdığı doğal olmayan sonuçları eleştiriyor.

 

Eser; İnsanın Bir Dakikası, Tersine Evrim ve Dünya: Bir Afet Bölgesi başlıklı üç bölümden oluşuyor. İlk bölümde dünyada bir dakika içinde neler olabileceğine dair sayısal verilerle birlikte etkileyici bir anlatım sunan yazar, insana geçirdiği her bir dakika için hayatı sorgulama dürtüsü aşılıyor. İnsanın Bir Dakikası adlı eserin gerçek anlamıyla insanlığın geçirdiği bir dakikayı anlattığından bahseden yazar, yine kitapta geçen istatistikleri de okuyucya aktararak eleştirisini yazıyor. 

• "Yeryüzünde yılın tüm mevsimlerinin, günün tüm saatleriyle gecenin ve bütün iklimlerin aynı anda, hep birlikte var olduklarını hepimiz bilsek de genellikle bunun üzerinde düşünmeyiz."

 

• "Yapılan hesaplara göre günümüzde dakika başına düşen akıl hastası sayısı, so birkaç yüzyıla ait dünya nüfusundan fazladır."

Tersine Evrim bölümünde ise Lem yirmi birinci yüzyıl askeri tarihine ait gizli bilgilere eriştiğinden bahsediyor. İnsanlığın artık korkmayı unuttuğu ama her zaman için bir tehdit unsuru oluşturan nükleer silahlanmadan "gizlice" bahsetme çabası içinde yazar hem ironik hem de eleştirel bir deneme yazısına imza atıyor. Orduların robotlardan oluştuğu ve kimyasal silahların hüküm sürdüğü bir dönemde tehlikenin asıl yüzünü yansıtmayı başaran Lem kaleme aldığı bilim kurgu eserlerinden ilham aldığı bir gelecek öngörmekten geri durmuyor. 

• "Silahlanma teknolojisinde gelişmelerin doğurabileceği her olasılık, 'Biz yapmazsak onlar yapacak' ilkesine bağlı olarak gerçeğe dönüştü."

 

• "Şişmanlar zayıflayana kadar zayıflar açlıktan ölür."

Son bölüm olan Dünya: Bir Afet Bölgesi kitabının yorumunda ise dünya, güneş ve güneş sisteminin oluşumundan yok oluşuna açılan bir pencerenin yansımaları var. Evrenin evriminin ulaştığı korkunç bir sonun resmini çizen yazar gerçekçi olmaktan asla geri adım atmaz.

• "Galaksiler yıldız doğurmaya halen devam etmektedir çünkü içinde yaşadığımız evren kuşkusuz genç değildir ama yaşlı da sayılmaz. Uzak geleceğe dair bilgisayar temsilleri bize en sonunda yıldız doğuran maddenin tamamen tükeneceğini, yıldızların söneceğini, tüm galaksilerin radyasyon ve çeşitli taneciklere dönüşüp buharlaşacağını göstermektedir."