Japon Klasikleri 28- Çiçeğin Ruhu: Noh Tiyatrosunun Klasik Öğretileri, Zeami

Sanırım Japon klasikleri dizisinin en sevmediğim kitabı, bazı beğenmediklerimi de sollayarak zirveye ulaşan Çiçeğin Ruhu oldu. Noh tiyatrosunun klasik öğretilerinin ustası Zeami, Noh oyuncuları için bir el kitabı kaleme almış. Ve önemi çok büyük bir eser bu:

Kitabın tanıtım bülteninde yer alan şu alıntı gözüme müthiş geldi doğrusu. Dizinin her kitabını okuduğum için de güzel midir kötü müdür diye düşünmedim ve bu soruların üstünde de durmadım. Sonra da okumaya başladım. Herkesin bilmemesi gereken gizli bir kitabı okumanın fikri beni çok heyecanlandırmıştı fakat oldukça sıkıcı bir yolculuk oldu.

Bazen inceleme metinleri okumak beni yoruyor. Özellikle de akışı bozan birçok etken anlatıma eşlik ediyorsa… Edebi yanı ağır basabilseydi bu yorumlarda bulunmazdım zaten. Tanizaki’nin Gölgeye Övgü’sü de bir inceleme kitabıydı ama keyifle okumuştum onu.

Gerçekten sadece ilgilisine önerebileceğim bir kitap. Noh oyunculuğunu merak eden, araştıran, seven arkadaşların Çiçeğin Ruhu’na bayılacaklarına eminim.

Zeami’nin ‘’Çiçek’’ kavramıyla ilgili açıklamalarını çok değişik buldum. Noh oyunculuğunun sırrı ‘’Çiçek’’te olduğundan dolayı bu kavramı iyi anlamak gerekiyor. Noh tiyatrosunun öğretileri, Zen Budizminin ve Samuraylığın ilkeleri gibi birçok prensibi bir arada barındırıyor. Bir sanat dalı olmasına rağmen katılımcının ve sanatçının şartlarını zorlaması takdire şayan. Japonların sanatları bile kurallara ve disipline dayalı bir sistemden oluşuyor. 14. yüzyıldan günümüze kadar devam edebilmeyi başarması da bu el kitabına ve ‘’Çiçek’’le olan derin bağa işarettir kim bilir. ‘’Çiçek’’i içselleştirmek adına nitelikli bir çalışma kitabı olmuş doğrusu.

Zeami’nin sanatla başlayan ve son bulan hayatı bu kitabı yazmasının nedenini açıklıyor. Yaşamı boyunca ilgi alanı bu ve bunun gibi şeyler olmuş sonuçta. Oyun yazarı, aktör ve güzel sanatlar öğretmeni olan Zeami’nin hayatını sevdim de eseri sevemedim.