Kral Oidipus ve kızı Antigone’nin trajik hikayelerini kadınlar gözünden okuduğum farklı bir mitoloji romanını bitirdim ve birkaç şey yazmaya da hakkım olmuş oldu :)

Peki bu kadınlar kim? İokaste ve İsmene. Sadece adlarıyla size pek bir şey ifade etmiyor olabilirler; biri eşi, diğeri de çocuklarından biri dersek daha mı net olur sanki? Bazı isimler sıfatları olmayınca önemsiz mi kalıyor kimilerinin yanında? Bence bu gibi isimler sadece isim olarak kalıp kendilerini çağrıştırmalı. Özellikle kenara itilmiş kadınlar artık ön saflarda olacaklar, bu tür kitapların sebep olduğu gibi ve olmaya da devam edecek bence… İsimlerini efsanenin içeriğinde birçok kez gördük ve Sophokles’in tragedyalarında bazı dizelerde yeri geçti, okuduk… Ama gelişen olaylara ve sürece onların gözünden tanık olabildik mi hiç? Hayır. 

İşte Haynes yazdığı bu eserle tanık olma imkanı sunmuş oldu biz okurlara. Yunan mitolojisi kendi içinde barındırdığı mitoslar ve çeşitli efsaneler nedeniyle oldukça zengin, fakat bunların değişmemesine dair hiçbir kuralı da, yasası da yok… Yeniden kurgulanıp yayımlanmasında da hiçbir sakınca da olmuyor haliyle, hatta hikayeyi günümüzde yenileyerek kalıcılaştırıyor ve farklı kılıyor bizim için. 

Kitap sırasıyla İokaste ve İsmene bölümleriyle ilerleyerek bizi sona getiriyor. Bu bölümler birbirinden bağımsız da olsa bir uygunluk söz konusu tabii. İki kadının yaşantısını, duygularını ve düşüncelerini hissederek kilit karakterlerin süreçlere nasıl dahil olduklarını görüyoruz bir yandan. Oidipus ile ilgili okuduğum birçok kaynakta İsmene bana pasif, İokaste vasıfsız gibi gelirken, şimdi almış oldukları roller ve sorumluluklarıyla bambaşka göründüler. O kenara itilmişliklerini ortadan kaldıran unsurlar var burada. ‘’Güçlü kadınlar’’ imgesi tamamen başarılı olamamış olmasına rağmen, ''özgür ve bilinçli kadınlar'' temasına rastlayabildim bir miktar da olsa. 

Efsanenin karakterlerine ve mekanlarına büyük ölçüde bağlı kalınmış ve küçük ama etkisi büyük olan önemli değişikliklerle taçlandırılan bu eseri beğendim. Özellikle sonuna doğru, hikayenin farklılaştırılması ve o bilindik kalıbından kopartılması nedeniyle yazarına böyle bir şeyi akıl edebildiği için hayranlık duymamı sağladı. Okurken de keyif aldım ayrıca… Fakat edebi yönden biraz tatsız bulduğum bir kitap oldu. Ayrıca detaylandırılması gereken birçok noktanın yüzeysel anlatımla kaleme alınması beni şaşırttı. Yine de Yunan mitolojilerini seven bir okur olduğum için kitabı da sevmiş bulundum. 

 

Yazarın bu hikayeyi romanlaştırma amacı tragedyaların pek okunmaması ve mitolojilerin pek bilinmemesiymiş aslında. Bu konuda yazara katılmıyorum çünkü günümüzde mitolojilere ilginin arttığını düşünüyorum. Edebi mitoloji romanlarının katkısının da bu ilgide payı oldukça fazla. Gerçek dünya çok acımasız, gerçeği yaşıyoruz çünkü. Fantastik dünya ise bize ait olmadığından bu ilginin daha çok artacağına hiç şüphem yok.

Bu kitaptan önce Sophokles’in Thebai üçlemesini okumak daha bir mükemmel olacak, kesin bir cümle olduğunun farkındayım, eminim buna nedense. Temelin üstüne güçlendirme çalışması yapmak gibi bir şey bu… İlk bu kitaptan başlarsak zeminin kolonlarını yıkıp dükkan yapıyormuşuz gibi hissediyorum nedense. 

Peki efsaneyi bilmeden ilk bu kitabı okudunuz, ne olur, ne kaybedilir? Kaybetmek yerine bu mitosu öğrenmek için bir çabaya girersiniz belki ve bu da kazanç olur sizler için. Her türlü okunabilir o zaman diye sonlandırmak istiyorum. Yine de önerim şu tabii; kitaptan önce efsaneyi bilmek, yüzeysel de olsa bilmek :) Birkaç şey yazacaktım ama çenem düşmüş :)

 

Bilgi Notu:

Kral Oidipus ve Antigone hakkında bir doz bilgi için bakabilirsiniz: Kaderinden Kaçamayan Kadersiz Oidipus: Sophokles'in Başyapıtı

 

Kaynak:

Haynes, Natalie. (2022). İokaste'nin Çocukları. (Çev. Gamze Bulut). İthaki Yayınları

Yazı Görseli: Kayıp Rıhtım