Bir insanın yitip gidişini değil de, bir soytarının umut arayışını anlatan Japon klasiği okudum, ve ikinci kez okudum bu eseri. Geçen yıl Sel Yayıncılık’tan Hüseyin Can Erkin çevirisiyle okuma fırsatı bulmuştum. İthaki Yayınları da Japon klasikleri dizisi gibi harika bir şey oluşturunca tekrar okumak için bir neden buldum kendime. Peren Ercan çevirisini de çok beğendim, hatta ilkine göre daha çok.  Burada her iki çevirinin karşılaştırmasını ve kıyaslamasını yapma gibi bir düşüncem de yok, çünkü bu konuda yetkinliğim yok denecek kadar az. Sadece öznel görüşümü belirtebilirim; belki ikinci kez okumak eseri gözümde daha farklı kıldı ve bu nedenle Peren Ercan çevirisi bana daha çok hitap etti diyebilirim. Ayrıntıları seviyorum ve bu eserde detaylara özen gösterilmiş, gözüme sevimli görünmesinin en büyük sebebi de bu sanırım.

 

 

Japon klasikleri dizisini okuduğum günden beri genel anlamda çoğunu sevdim; bazı kitapları anlayamayız, elimizden de anlamaya çalışmak gelir bir tek. Bu dizide yer alan kitaplara da bu gözle bakıyorum artık. Sadece anlamaya çalıştığım için sevmiş olabilirim. Okurken çıkmış olduğum yolculuk keyif veriyor, bazen belirsizlik bir hoşluk katıyor. Japon klasiklerine de yakışıyor bu belirsizlik hissi… 

İlk okuduğumda Oba Yozo bana melankolik ve bunaltıcı gelmişti. Bir şey değişmedi hala melankolik kendisi. Bunun nedenini ise şimdi daha iyi görebildim gibi; bu ruh halinin sebebi, kendisini insanların içinde insan gibi görememesi, dünyanın iğrençliği ve yıpratıcılığında umudun bir yerlerde hala var olduğuna inanarak ve arayışa girerek çevresine soytarıyı oynaması. Yaramaz ve komik maskesini takarak gerçek Yozo’yu herkesten sakladı. Umudu, insanlığı, doğallığı bulsaydı soytarı maskesi de düşerdi belki, ama bu arayış bizi değişik, tuhaf çıkmazlara götürdü. 

Yozo kendisini hiç insan olarak göremedi ki nasıl yitip gidebilir? Dünya kötü bir yer, insanlara baktığında ruhunun daralması ve açıklaması güç çıkmazlara girmesinin sonucu Yozo’ya soytarıyı oynattı. Ailesine ve çevresine, özellikle kadınlara göre çok başka biri oldu Yozo. 

Yazar yarı otobiyografik eserinde anlattıklarıyla insanlığın ve insanlarla ilgili her şeyin bir hiç olduğunu, hatta korkutucu göründüğünü hissettiriyor. Okurken bu hislerle donatıldım, Dazai sağ olsun. Büyük ölçüde kendi hayatını yansıttığı eserin inanılmaz bir etkisi oldu üzerimde. Ölümünden çok kısa bir zaman önce yayımlanması bir intihar mektubu okuyormuşsunuz izlenimini verse de kitabın içinde umudu arayan bir Osamu Dazai görebilirsiniz. 

Kitabın son sayfalarında Mark Gibeau tarafından kaleme alınan son sözü es geçmeden okumanızı tavsiye ederim. Yazarın hayatına dair dikkat çeken bilgiler bulunuyor bu bölümde. Eserin türüne ve anlatmak istediklerine de fazlasıyla değinilmiş ayrıca. 

Herkese tavsiye etmeyi düşünmüyorum da... Gerçekten ilginizi çekiyorsa okumanız iyi olabilir. Özellikle Japon klasiklerini seven arkadaşlara öneririm. 

 

Önemli not:

Kitabı okumadan önce Peren Ercan'ın şu yazısına da bakabilirsiniz; çevirme süreci ve kitap hakkında güzel noktalara değinmiş kendisi. 

https://kayiprihtim.com/haberler/edebiyat/insanligimi-yitirirken-peren-ercan-cevirmenin-cemberi/

 

Osamu Dazai'nin dizide yer alan kitapları: 

Japon Klasikleri 2: Yeşil Bambu ve Diğer Fantastik Öyküler

Japon Klasikleri 8: Öğrenci Kız

 

Kaynak:

Dazai, Osamu (2022). İnsanlığımı Yitirirken. (Çev. Peren Ercan). İthaki Yayınları