William Shakespeare’in eşsiz ve trajik oyunu Hamlet’i okumadıysanız eğer, bu yazıya konu olan kitaba yabancı kalabilirsiniz. Ama belki de Hamlet’i okumanıza vesile olabilir bu durum. Aslında bu kitap, Hamlet’in bir uyarlaması değil de, çok daha başka bir versiyonu olarak nitelendirilebilir. Osamu Dazai’nin hayatından izler görebildiğimiz tiyatrovari bir roman Yeni Bir Hamlet.
Shakespeare’in Hamlet’i bu kitapta Osamu Dazai olarak karşımıza çıkar. Diğer karakterler de yazarın hayatında belli başlı rolleri olan kadınlardan ve kişilerden bazılarıdır; dostları ve çevresidir. Depresif ve şanssız Hamlet, bildiğiniz gibi insanlarla arası iyi olmayan, anlaşılmamış ve umutsuzluğa sürüklenen biri. Osamu Dazai de insanların arasında yaşamak için soytarı maskesinin ardına saklanmış, umut etmekten yorulmuş ve yaşamın akış nehrinde bata çıka yol alan biri. Benzerlikler var; kalabalıkların içinde yalnızlık hissi, kayboluş ve bir dert anlatamama durumu. Böylece yazar da Hamlet’i kendisiyle özdeşleştirip insanlara karşı olan tutumunu kağıda döküyor ve aykırı bir eser olan Yeni Bir Hamlet ortaya çıkıyor.
Sıradışı hayatı olan ve birkaç intihar denemesinden sonra bunu gerçekleştiren yazarın yaşamını bilmek kitabı daha anlamlı kılabilir. Hayatı hakkında en iyi nasıl bilgi sahibi olabilirim diye sorarsanız, İnsanlığımı Yitirirken’i şiddetle tavsiye ederim. Ölmesine yakın bir zamanda yazıp yayımladığı son eseri olup Osamu Dazai’nin otobiyografik bir romanıdır. Çarpıcı üslubu ve yaşadıklarıyla birlikte okuru derinden sarsan kitabın yorumunu ise buradan okuyabilirsiniz.
Melankoli, umutsuzluk, yalnızlıkla bütünleşmek ve anlaşılmamak gibi trajik konularla içselleşen eserlerinde; özgürlüğü ve kural tanımazlığı da bambaşka bir ölçüde hissederiz bu arada. Umudunu kaybetmiş bir insan, neredeyse her şeyi yapabilecek güçte olabiliyor bazen. Çünkü kaybedecek neyi var ki?
Yeni Bir Hamlet’i oldukça ilginç buldum. Tiyatro okuyacağımı düşünürken tuhaf diyaloglarla dolu bir roman buldum elimde. Shakespeare, Hamlet eserinde insan doğasının çıkmazlarını yüzümüze vururken, Dazai bu çıkmazın içine kendisini koyup absürt bir metinle Hamlet’i tekrar canlandırıyor. Gerçi Hamlet hiç ölmemişti ki… Her okunduğunda tekrar var oluyor. Acıları da son bulmuyor.
Osamu Dazai'nin kendisine ve kalemine aşina olan okurlara önerebileceğim farklı bir eser Yeni Bir Hamlet...
Birkaç kez okuduğum, dönüp baktığım ve etkilendiğim alıntılar:
-İki insan birbirini ne kadar severse sevsin, sevgisini kelimelere döküp söylemediği sürece karşı tarafın o sevgiyi anlaması mümkün değildir.
-Başkalarının sözlerinin senin canını acıttığı gibi, senin dobra sözlerinin de başkalarının canını nasıl yakabileceğini bir an olsun düşünmüyorsun.
-Acı çektiğim için acı çekiyorum diyemez miyim? Neden? Ben her zaman düşündüğümü olduğu gibi söylerim. Dürüstçe konuşurum. Gerçekten yalnız hissettiğim için yalnız olduğumu söylüyorum. Cesaretlendiğim için cesaretlendim diyorum. Ne bir taktik var ne de bir yalan.
-Yüzümde ciddi bir ifade var; ancak ben bir komedinin başkahramanıyım. Belki de bir soytarı olabilecek becerilere sahibimdir!
-İnsanlardan korkuyorum, onlardan tırsıyorum.
-Hayatım boyunca hiçbir zaman küçümseme, nefret, öfke ya da kıskançlık gibi duygular yaşamadım. Sadece insanları taklit ettim ve yaygaralar kopardım. Aslına bakarsanız hiçbirini anlamıyorum. İnsanlardan nefret etmenin, onlara tepeden bakmanın veya kıskanç olmanın nasıl bir his olduğunu bilmiyorum. Gerçekten hissettiğim tek şey, kalbimi küt küt attıracak kadar iyi bildiğim tek duygu, acıma.
-Son zamanlarda insanların giderek daha fazla acınası hâle geldiğini hissediyorum ve bu duruma dayanamıyorum. Herkes var olmayan bilgeliğin suyunu sıkmaya çalışıyor; buna rağmen daha da kötüye gidiyorlar.
-Teslim olmak mı kaçmak mı, adil ve dürüst bir savaş mı yoksa aksine yalandan uzlaşma, aldatma ve yatıştırma mı, olmak ya da olmamak mı? Hangisi daha iyi bilemiyorum. Bilmemek bana acı veriyor.
-İnsanlar acınası ve zavallı varlıklar. Başarılı ya da başarısız, zeki ya da aptal, kazanan ya da kaybeden fark etmeksizin, canla başla sabahtan akşama kadar etrafta koşuşturup dururken yavaş yavaş yaşlanıyoruz yalnızca. Merak ediyorum, sadece bunları yapmak için mi dünyaya gönderildik?
-Bir insanın kötülüğünü affedebilirim ama aptallığını affedemem. Aptallık en büyük suçtur.
Yazarın diziden çıkan diğer kitapları ve incelemeleri:
Japon Klasikleri 2: Yeşil Bambu ve Diğer Öyküler
Japon Klasikleri 7: İnsanlığımı Yitirirken
Japon Klasikleri 8: Öğrenci Kız
Kaynak
Dazai, Osamu (2022). Yeni Bir Hamlet (Çev. Esmanur Yiğit ve Çev. Esranur Yiğit). İthaki Yayınları
Yorum Bırakın