Japon Klasikleri 30: Batan Güneş, Osamu Dazai

Osamu Dazai rüzgârı esmeye devam ediyor! Yazar Batan Güneş’te diğerlerinden oldukça farklı bir bakış açısı ile bizimle beraber. Neden farklıydı?

Bir kadın gözünden yaşanılanlara tanık olmak, üstelik Dazai üslubu ile bambaşka bir deneyim oldu yine. Her kitabında genelde aynı otobiyografik öğelerle karşımıza çıksa da başka yönlerini de sergilemeden bir yere gitmiyor Dazai Bey.

Thomas Mann’in Buddenbrooklar kitabını yani diğer bir ifadeyle ‘’Bir ailenin çöküşü’’nü aranızdan bilenler vardır belki… Adım adıma çöküşen giden bir hikâyeydi bu. Batan Güneş'te ise çok hızlı olup bitiyor her şey. Aile dramaları size hitap ediyorsa bu örnekten yola çıkabilirsiniz.

Tek solukta bitirebileceğiniz Batan Güneş, karakter ve olaylar bakımından hiç uzatmadan ve zorlamadan sona götürecek bir kıvamda yazılmış. Annesi ve iki çocuğundan oluşan bu aile bir zamanlar aristokrat hayatı yaşarlarken babanın ölümüyle gittikçe yoksullaşan bir kesime doğru kaymaya başlıyorlar.

İnsanın sevdiği şeyi yaptığı sürece iyi bir hayat yaşayacağını düşünmüşümdür hep. /s. 70

İkinci Dünya Savaşı’ndan birçok iz taşıyan eser Dazai ile bütünleşmiş bir karakter olan Naoci ile sayfalara taşınıyor. Yazarın hayatını bilenler için Naoci tıpkı Dazaivari eylemlerde bulunuyor ve ailesini pek çok açıdan zor durumda bırakıyor. Ve biz tüm bunları Naoci’nin kız kardeşi Kazuko’nun gözünden okuyoruz. Annesiyle iyi kötü bir hayat sürmeye çalışan Kazuko da müthiş biri değildir. İnişli çıkışlı yaşamında dengesizce hareketlerde bulunması onun da Dazaivari tarafını yansıtıyor bizlere. Bunlar yaşanırken annenin sağlığı bozuluyor.

Japonya’nın o dönemlerde var olan kadın- erkek ilişkilerini, ahlak boyutunu ve aile yapısını incelerken bir yandan da aristokratların yaşam tarzlarını ve yok olmaya yüz tutmuş kalıpların eriyip gidişini anlatan tam da adına uygun bir eser Batan Güneş. Kitapta hiç umut kırıntısı yok, çünkü güneş doğmuyor batıyor.

Suçu olmayan insan var mı? /s. 51

Kazuko ve Naoci’nin toplumdan soyutlanmalarını okumak, Dazai’nin biyografisini okumak gibiydi. İnsanların dünyasının tuhaflığından yorulan yazarın topluma yabancılaşmasının hislerini şu cümlelerden anlıyoruz:

Olgun biri gibi davrandığımda, insanlar ne kadar olduğum hakkında konuşuyorlar. Tembel davrandığımda, tembelliğim hakkında dedikodu ediyorlar. Roman yazamıyor gibi yaptığımda, yazamadığımı söylüyorlar. Yalancı gibi davrandığımda, yalancı diyorlar. Zengin gibi davrandığımda, zenginliğimi konuşuyorlar. Umursamaz göründüğümde, ne kadar da umursamaz olduğumu söyleyip duruyorlar. Fakat gerçekten acı çekip inlediğim vakit, insanlar numara yaptığımı söylüyorlar.

Bence kendileriyle çelişiyorlar.

Neticede intihardan başka yol yok gibi. Tüm acılarımın intiharla son bulacağını düşününce bir çığlıkla ağlamaya başladım. /s. 53

Söylenmesi gerekenlerin, söylenmemesi gerekenlerden daha önemsiz görüldüğü bir dünyada yaşamak cidden çok zor. Dazai bu zorluğun ve çıkmazın içinde rollerini oynayan bir soytarı haline gelmiş ya da getirilmiş. Yine de denemekten vazgeçmemiş, ama sonunda yaşamına son vermiş. Onun için kurtuluş mu yoksa batış mı olduğunu sadece kendisinin bilebileceği bir yerde şimdi…

Beklemek… Ah, insan hayatı mutluluk, öfke, hüzün, acı gibi türlü hislerle dolu, ama bu hisler hayatımızda yalnızca yüzde birlik bir yer kaplıyor. Kalan yüzde doksan dokuzu, beklemek ve yaşamaktan ibaret değil mi? /s. 75

OSAMU DAZAİ'NİN ESERLERİ VE İNCELEMELERİM

Japon Klasikleri 2: Yeşil Bambu ve Diğer Fantastik Öyküler

Japon Klasikleri 7: İnsanlığımı Yitirirken

Japon Klasikleri 8: Öğrenci Kız

Japon Klasikleri 15: Yeni Bir Hamlet

Japon Klasikleri 22: Pandora'nın Kutusu

Japon Klasikleri 29: Soytarı Çiçekleri